Morgunblaðið - 14.12.2017, Side 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. DESEMBER 2017
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Íslenskir lundar fara langt frá heima-
högunum til vetursetu, miðað við
vetrarferðalög flestra annarra lunda-
stofna við N-Atlantshaf. Hinir ýmsu
lundastofnar fara hver til sinna vetr-
arstöðva. Þetta sýna niðurstöður al-
þjóðlegrar rannsóknar sem greint er
frá í vísindatímaritinu Current Bio-
logy.
Dægurritar voru festir á 270 lunda
úr 13 af helstu lundabyggðunum við
N-Atlantshafið. Þær eru í Bandaríkj-
unum, Kanada, Íslandi, Írlandi, Nor-
egi og Stóra-Bretlandi. Dægurritarn-
ir eru smágerð tæki sem skrá lengd
dagsbirtunnar dag hvern. Tækin eru
síðan endurheimt þegar fuglarnir
snúa aftur á varpstöðvarnar. Út frá
mælingunum er hægt að reikna stað-
setningu tækisins, og þar með fugls-
ins, á hverjum tíma.
Erpur Snær Hansen, sviðsstjóri
vistfræðirannsókna hjá Náttúrustofu
Suðurlands, tók þátt í rannsókninni
og er einn höfunda að vísindagrein-
inni. Aðrir Íslendingar í hópi höfunda
eru Ævar Petersen og Ingvar A. Sig-
urðsson.
Settir voru dægurritar á íslenska
lunda í Flatey á Breiðafirði, Grímsey,
Papey og Stórhöfða. Svo dæmi sé
tekið af Grímseyjarlundunum þá
héldu þeir sig nálægt heimahögunum
að áliðnu sumri. Þegar kom fram á
haustið fóru þeir niður með austur-
strönd Grænlands og vestur fyrir
Hvarf. Þeir héldu sig á hafinu á milli
Suður-Grænlands og Labrador og
fóru alveg upp að ísjaðrinum um
haustið. Þegar kom fram á vetur
(nóvember - janúar) færðu þeir sig
sunnar og austar og vou suður af
Grænlandi og á hafsvæðinu yfir Helj-
argjá (Charlie-Gibbs brotabeltinu)
eins og sést á meðfylgjandi korti.
Heljargjá er stærsta þvergengisbelt-
ið í Norður-Atlantshafi og mun stór-
brotnara gljúfur en Miklagljúfur
(Grand Canyon). Þegar á leið færðu
þeir sig austar á hafinu áður en þeir
fóru að fikra sig heim til Íslands und-
ir vorið.
Norðurnorskir lundar elta fyrst
göngur af smásíld norður í Barents-
haf. Þegar þeir höfðu fengið sig full-
sadda af síldinni komu þeir til Íslands
og héldu sig á hafinu austan og norð-
vestan við landið yfir háveturinn.
Skoskir lundar dvöldu í Norðursjó,
nálægt heimahögum, allan ársins
hring. Welskir lundar flugu hins veg-
ar suður á bóginn yfir veturinn og
alla leið inn í Miðjarðarhaf þar sem
þeir héldu sig suður af Frakklands-
ströndum.
Gagnvirk upplýsingasíða
Á norsku vefsíðunni seapop.no er
að finna gagnvirkt smáforrit (app)
sem heitir Seatrack. Þar er gagnvirk
kortasjá og hægt að skoða í henni
hvar ellefu sjófuglategundir við N-
Atlantshaf halda sig helst yfir árið.
Gagnanna var aflað með dægurritum
sem kortlögðu ferðalög hinna ýmsu
fuglategunda og fuglastofna.
Morgunblaðið/Ómar
Lundar Íslensku lundarnir halda í vesturveg á haustin og halda sig fyrst á hafinu milli Grænlands og Labrador.
Íslenskir lundar fara
í löng vetrarferðalög
 Ólíkar ferðavenjur lundastofnanna við N-Atlantshaf
Vetrarstöðvar Grímseyjarlunda
Nóvember-janúar 2015-2016
Heimild:seatrack.seapop.no
GRÆNLAND
KANADA ÍSLAND
Labrador
Nýfundnaland
m æ t i r þ í n u m þ ö r f u m
Aeg
c u s t o m f l e x ®
kæliskápAr
lágmúla 8 · sími 530 2800
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Nýtt fiskveiðistjórnarfrumvarp var
samþykkt á færeyska Lögþinginu í
fyrrakvöld. Miklar umræður urðu um
frumvarpið við þriðju umræðu og
ýmsar breytingar gerðar á því, en til-
lögur stjórnarandstöðunnar voru all-
ar felldar. Svo fór að lokum að frum-
varpið var samþykkt með 18
atkvæðum gegn 15 og lýsti Aksel V.
Johannesen, lögmaður, yfir ánægju
með niðurstöðuna. Allir stjórnarliðar
samþykktu frumvarpið og einnig einn
þingmaður stjórnarandstöðunnar.
Nýju lögin taka almennt gildi 1.
janúar næstkomandi. Sú breyting að
kvótakerfi á heimamiðum komi í stað
dagakerfis tekur ekki gildi fyrr en 1.
janúar 2019. Í meðförum þingsins var
meðal annars samþykkt að auka
byggða- eða þróunarkvóta í 8,5% og
urðu miklar umræður milli fulltrúa
einstakra eyja og byggða.
Samkvæmt nýju lögunum verður
hluti af fiskveiðiheimildum seldur á
uppboði ýmist til eins árs eða nokk-
urra ára, en í ár og í fyrra hafa Fær-
eyingar boðið upp hluta úthafskvót-
ans. Eftir lagabreytinguna geta ein-
göngu færeyskar útgerðir boðið í eða
fengið kvótana og lögin setja hámark
á kvótaeign, mismunandi eftir flokk-
um.
Bann við erlendum
fjárfestingum frá 2025
Annað frumvarp er óafgreitt í Lög-
þinginu sem kveður á um að veiði-
gjöld skuli taka mið af uppboðsverð-
um. Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins útiloka lögin ekki að
kvótar Færeyinga við Ísland í loðnu
og bolfiski verði líka boðnir upp.
Nýju lögin gera ráð fyrir banni við
fjárfestingum erlendra aðila í sjávar-
útvegi, m.a. íslenskum, frá 1. janúar
2025. Íslendingar hafa bent á að slíkt
bann stríði gegn fríverslunarsamningi
Íslands og Færeyja, Hoyvíkursamn-
ingnum svokallaða, frá árinu 2006.
Ný fiskveiði-
lög samþykkt
 Hluti heimilda á uppboð  Byggða-
kvótar auknir  Stjórnarliðar samstiga
Morgunblaðið/Björn Jóhann
Þórshöfn Ný fiskveiðistjórnarlög í Færeyjum voru samþykkt í fyrrakvöld
og hafa talsverðar breytingar í för með sér fyrir sjávarútveginn þar.
Eiríkur Jóhannsson, prestur við
Háteigskirkju í Reykjavík, sem
fékk næstflest atkvæði í kjöri til
embættis vígslubiskups í Skálholts-
stifti, segist ekki hafa gert upp hug
sinn hvort hann gefi kost á sér í
endurtekinni kosningu.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær hefur kjörstjórn þjóð-
kirkjunnar ógilt fyrri umferð kosn-
ingar um vígslubiskup svo og þær
tilnefningar sem áður höfðu komið
fram. Er þetta gert svo kosningin
verði hafin yfir allan vafa, en eftir
val á presti við Dómkirkjuna í
Reykjavík kom í ljós að rangt var
staðið að vali kjörmanna, þar og
raunar mun víðar. Því verður að
endurtaka kjörið – og þeir sem eru
tilbúnir að takast það á hendur og
samþykkja að vera tilnefndir þurfa
að hafa svarað því fyrir 2. febrúar.
Kosning hefst þá 9. mars og stend-
ur til 21. þess mánaðar. Fyrir ligg-
ur að sr. Kristján og sr. Axel Árna-
son Njarðvík – sem var þriðji
maðurinn í fyrri umferð – gefa kost
á sér áfram.
„Ég er að meta stöðuna og læt
þetta mál liggja í salti fram yfir há-
tíðar. Núna er til dæmis ekki hægt
að útiloka að nýtt fólk gefi kost á
sér í vígslubiskupskjöri og vonandi
verður það svo að fleiri sýni þessu
mikilvæga verkefni áhuga,“ sagði
sr. Eiríkur. sbs@mbl.is
Ekki gert upp hug sinn í vígslubiskupskjöri