Morgunblaðið - 18.01.2018, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Jarðvegs-gerlar hafagreinst í
neysluvatni í
Reykjavík og á
mánudag var mælt með því í
nær öllum hverfum borgar-
innar að neytendur syðu
vatn fyrir neyslu. Var þeim
tilmælum beint til fólks með
veikt ónæmiskerfi, ung-
barna, aldraðra og fólks með
undirliggjandi sjúkdóma.
Mikill viðbúnaður var
vegna þessa á Landspítal-
anum og stóð starfsfólk þar í
ströngu. „Við þurftum að
sjóða mjög mikið af vatni og
kæla það til að hafa það
tilbúið fyrir sjúklingana,“
sagði Bylgja Kjærnested,
deildarstjóri hjartadeildar
Landspítalans, í samtali við
mbl.is í fyrradag.
Svo virðist sem komist hafi
verið fyrir vandann, en kom-
ið hefur fram gagnrýni á
upplýsingagjöf um ástandið
og vaknað hafa spurningar
um hvort jarðvegsleki í bor-
holum beri því vitni að inn-
viðir hafi verið vanræktir.
Það minnir á ástandið í
fyrrasumar þegar óhreins-
uðu skólpi var dælt í sjóinn
við skólpdælustöðina við
Faxaskjól í hátt á þriðju viku
vegna bilunar. Skólpið sem
rann út í sjó hefði dugað til
þess að fylla Laugardals-
laugina þúsund sinnum.
Borgarbúum var ekki greint
frá þessu fyrr en skólpið
hafði runnið út í sjó í viku.
Mældust saurgerlar í sýnum
þá tvöhundruðfalt yfir mörk-
um.
Stutt er síðan svifryk
mældist yfir hættumörkum
dag eftir dag í Reykjavík og
fólki sem er viðkvæmt fyrir í
öndunarfærum var ráðlagt
að forðast helstu umferðar-
æðar. Svifrykið má að hluta
til rekja til útblásturs bif-
reiða, en einnig til þess að
götur borgarinnar eru sjald-
an hreinsaðar og í stillum
þyrlast rykið upp án þess að
dreifast út í veður og vind.
Í fyrrasumar var greint
frá því í fréttum að komið
hefði upp mygla og skor-
dýragangur í leikskóla í
Reykjavík vegna viðhalds-
leysis. Kom fram að dregið
hefði verið úr öllu viðhaldi
2008 og síðan þá hefði því
verið lítið sinnt. Neyðar-
ástand þyrfti til að eitthvað
yrði gert.
Hér hefur ýmislegt verið
talið til og það er
ekki að ástæðu-
lausu. Öll þessi
mál eru vísbend-
ing um lausatök í
rekstri borgarinnar, að við-
haldi sé ekki sinnt sem
skyldi og innviðir látnir
reka á reiðanum.
Eyþór Arnalds fram-
kvæmdastjóri, sem sækist
eftir að leiða lista Sjálf-
stæðisflokksins í næstu
borgarstjórnarkosningum,
sagði í samtali við Morgun-
blaðið í fyrradag að Reyk-
víkingar ættu heimtingu á
skýringum á því hvernig
þetta gat gerst. „Getur
verið að fyrirbyggjandi
viðhaldi hafi verið ábóta-
vant,“ spurði hann. „Hver
ber ábyrgð á þessu?“
Hneykslið í kringum
höfuðstöðvar Orkuveit-
unnar, sem rándýrt var að
reisa og eru að grotna nið-
ur eftir áratug, er nógu
slæmt en það er annað og
verra ef innviðirnir í þeirri
grunnþjónustu sem fyrir-
tækið á að veita borgar-
búum eru látnir reka á
reiðanum.
Gamanið kárnar enn ef
hér er um að ræða heil-
kenni sem hefur tekið sér
bólfestu í öllu borgarkerf-
inu. Viðhaldi leikskóla er
ekki sinnt nema í neyð.
Götur borgarinnar eru ekki
hreinsaðar nema endrum
og sinnum. Reglulega birt-
ast fyrirsagnir um jarð-
vegsgerla í neysluvatni,
fjörur á kafi í óhreinsuðu
skólpi, loftmengun og svif-
ryk yfir mörkum og skor-
dýr og myglu á leikskólum.
Viðbrögð ráðamanna við
þessu öllu saman hafa
hvorki verið til marks um
festu né metnað og staðan
á fjárreiðum borgarinnar
er þannig að erfitt er að sjá
hvernig þeir ætla að grípa í
taumana. Hallinn á rekstr-
inum er þannig að borgin
ætti að vera komin í gjör-
gæslu.
Púðrið hjá meirihlut-
anum fer hins vegar allt í
loftkastala á borð við
borgarlínu, sem gæti kost-
að á milli hundrað og tvö
hundruð milljarða króna, á
meðan ekki finnst aur til að
tryggja að innviðirnir séu í
lagi. Metnaðarleysi meiri-
hlutans þegar kemur að
grunnþjónustu við borgar-
búa getur verið átakanlegt.
Allt virðist í ólestri í
rekstri borgarinnar}Feysknir innviðir?
Þ
rátt fyrir að margsinnis sé búið að
benda á þau miklu mistök sem við-
byggingar á Landspítalanum við
Hringbraut eru þá er haldið áfram.
Ekki er sest niður og málið skoðað
út frá nýjustu upplýsingum, tækni, þróun höf-
uðborgarsvæðisins, skipulagsmála o.s.frv.
Áfram skal haldið þrátt fyrir að um augljós
mistök sé að ræða. Þeir eru vandfundnir sér-
fræðingarnir sem þekkja til málsins og mæla
með að halda þessu áfram.
Á fundi sem Samtök um betri spítala héldu í
Norræna húsinu fyrir síðustu kosningar var
sýnt fram á hvaða bull er þarna í gangi. Þá kom
líka fram í fyrirspurnum fundarmanna að
starfsfólki hefði verið bannað að tjá sig um mál-
ið nema þeim sem voru fylgjandi staðsetningu
við Hringbraut. Fundarmenn, sem margir voru
starfsmenn Landspítalans, fullyrtu þetta.
Sé þetta rétt er ljóst að eitthvað mikið er að í stjórnun
Landspítalans sem sífellt meiri fjármunir munu ekki
bæta.
Áætlanir um „nýjan“ Landspítala eru gamlar og bygg-
ist öll framkvæmdin á gömlum plönum þar sem flest hefur
líklega breyst, þar með skipulagsmál. Í skýrslu Ementor,
danskra sérfræðinga, frá árinu 2001, eru settir fram
nokkrir valkostir og þeir rökstuddir. Af niðurstöðunni má
ráða að Danirnir telji ekki síðri kost að byggja nýjan spít-
ala á nýjum stað. Þar segir á bls. 61 „If a new hospital is
not an option...“ eða í þýðingu undirritaðs „Ef nýr spítali
er ekki valkostur...“ Í meira en 17 ár hefur ekki
verið gerð nein vönduð alvöruúttekt á því hvað
sé best að gera. Nokkrar hriplekar úttektir
hafa verið gerðar, síðast árið 2015 er þáverandi
heilbrigðisráðherra pantaði eina á mettíma.
Hefur enginn spáð í hvað hefur breyst á
þessum 17 árum? Hver hefur íbúaþróunin ver-
ið? Fjölgun ferðamanna? Fjölgun ökutækja?
Breyting skipulagsmála? Þróun sjúkra-
húsþjónustu? Starfsmannafjöldi spítalans?
O.s.frv. Jú, nokkrir aðilar hafa reynt að benda
á þetta og meðal þeirra er læknirinn Vil-
hjálmur Ari Arason. Vilhjálmur skrifar pistil á
eyjuna.is og þar segir ma: „...Yfir 90% höfuð-
borgabúa búa austan Hringbrautar, ekki í
kringum eða vestar og ef frá eru taldir túristar
og hótelgestir miðborgar Reykjavíkur. Raun-
verulegir íbúar, mikið austar, sunnar, norðar
og í nágrannabyggðum. Af hverju í ósköpunum erum við
þá að búa til þetta heimatilbúna vandamál með staðsetn-
ingu þjóðarspítalans sem aðeins einstakar milljónahöfuð-
borgir heimsins standa frammi fyrir vegna mikils íbúa-
fjölda og skorts á lóðum? Af öllum þjóðum, á Íslandi?
Algjörlega fyrirséð stórvandamál í aðgengi sjúklinga og
starfsfólks að stærsta vinnustað landsins og einni mikil-
vægustu heilbrigðisöryggisþjónustunni í framtíðinni.“
Gunnar Bragi
Sveinsson
Pistill
Spítalinn
Höfundur er alþingismaður Miðflokksins fyrir
Suðvesturkjördæmi
gunnarbragi@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen SVIÐSLJÓS
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Þörf er á fullkomnari að-flugsbúnaði á Akureyrar-flugvelli ef hann á að getaþjónað reglulegu milli-
landaflugi eins og heimamenn vilja.
Þá er þörf á því að stækka flug-
stöðina og flughlaðið. Þetta kom
fram í viðtölum við Arnheiði Jó-
hannsdóttur, framkvæmdastjóra
Markaðsstofu Norðurlands, og
Hjördísi Þórhallsdóttur flugvallar-
stjóra í vikunni. Tilefnið var að
flugvél ferðaskrifstofunnar Super
Break frá Edinborg með um 200
farþega um borð varð að hætta við
lendingu vegna veðurs, en dimmt
él gerði þegar vélin átti að lenda.
Lent var í Keflavík og fóru farþeg-
ar norður með rútu. Þá voru 185
Bretar sem komið höfðu með öðru
flugi ferðaskrifstofunnar stranda-
glópar á Akureyri um tíma vegna
flugaðstæðna. Super Break hyggst
fljúga reglulega til Akureyrar á
næstunni, en ekki er hægt að úti-
loka að veður muni áfram hamla
einstaka flugi yfir vetrartímann.
Fyrir norðan segja menn að ná-
kvæmnisaðflugsbúnaður (ILS –
Instrumental Landing System)
fyrir aðflug úr norðri hefði senni-
lega getað tryggt eðlilega lendingu
bresku vélarinnar. Slíkur búnaður
kostar 70 til 100 milljónir króna.
Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson,
framkvæmdastjóri flugfélagsins
Circle Air, fullyrti á Facebook að
stjórnvöld hefðu ekki sýnt áhuga á
því að viðhalda eða byggja upp inn-
viði flugs á Íslandi, aðra en Kefla-
vík, á undanförnum árum. Um það
vitnaði óbreytt fjárhæð til mála-
flokksins frá 2007, sem þýddi raun-
lækkun upp á um 35%.
Styðja betri búnað
og stækkun
„Isavia hefur lagt það til við
stjórnvöld að ILS-aðflugsbúnaði
verði komið fyrir á Akureyrar-
flugvelli. Það er til meðferðar hjá
samgönguráðuneytinu. Mögulega
væri hægt að koma fyrir eldri bún-
aði á vellinum sem er í eigu Isavia
en ekki í notkun en það er háð sam-
þykki stjórnvalda. Isavia telur þó
ráðlegast að setja upp nýjan bún-
að,“ sagði Guðjón Helgason, upp-
lýsingafulltrúi Isavia, í samtali við
Morgunblaðið í gær.
„Hvað flugstöðina á Akureyri
varðar er ljóst að með fjölgun
ferðamanna sem fara um Akureyr-
arflugvöll, m.a. með bresku ferða-
skrifstofunni Super Break og
mögulega öðrum erlendum aðilum,
er hún í núverandi mynd ekki nógu
stór til að taka á móti þeim fjölda
fólks. Vilji Isavia er að byggt verði
við flugstöðina en það er ríkis-
valdsins, sem eiganda hennar og
flugvallarins, að taka ákvörðun um
hvort og þá hvernig það verði
gert.“
ILS á fjárlögum 2018
Njáll Trausti Friðbertsson al-
þingismaður, sem starfaði sem
flugumferðarstjóri á Akureyri í
aldarfjórðung, segist lengi hafa
barist fyrir ILS-aðflutningsbúnaði.
Hann sagði að það væri sinn skiln-
ingur að fjárveiting til þess væri
tryggð í fjárlögum sem samþykkt
voru fyrir áramót. „Ég lít svo á að
þetta mál sé í góðu ferli núna mið-
að við þau minnisblöð sem ég er
með frá ráðuneytinu í tengslum við
fjárlagagerðina,“ sagði hann í gær.
Njáll Trausti sagði að ljóst væri
að flugstöðin sjálf væri orðin of lítil
og mætti sjá þess merki á anna-
tímum þegar innanlandsflug eitt
ætti í hlut. Þar þyrftu að verða úr-
bætur og einnig þyrfti að stækka
flughlaðið. Aðflutningsbúnaðurinn
hefði forgang en síðan þyrfti að
snúa sér að þessum úrbótum.
Fjárveiting tryggð til
ILS-aðflugsbúnaðar
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Þrengsli Flugstöðin á Akureyri er of lítil á mestu annatímum. Farþegar í
beinu flugi frá Englandi þurftu að bíða úti eftir móttöku um síðustu helgi.
Akureyrarflugvöllur var tekinn í
notkun 5. desember 1954. Í
upphafi var yfirborðið möl en
1967 var flugbrautin malbikuð.
Áður var notaður flugvöllur á
Melgerðismelum í Eyjafirði.
Einnig lentu sjóflugvélar á Akur-
eyrarpolli. Áætlunarflug hófst
milli Akureyrar og Reykjavíkur
1937. Árið 2009 var flugbrautin
lengd og malbikuð og er nú
2.400 metrar. Ný flugstöð var
tekin í notkun 1961. Hún hefur
verið stækkuð tvisvar og veru-
legar endurbætur gerðar á eldri
hluta árið 2000. Hún getur nú
annað allt að 400 farþegum.
Meira en sex
áratuga saga
AKUREYRARFLUGVÖLLUR
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Flug Flugvöllurinn á Akureyri er
hinn þriðji stærsti á landinu.