Skírnir - 01.04.2017, Qupperneq 142

Popúlisminn fólst einkum í því að ala á grímulausri leiðtoga -
dýrkun og svo því að þykjast þess umkomnir að tala fyrir hönd hins
almenna manns gegn elítunni sem samkvæmt þeirra skilgreiningu
voru einkum jafnaðarmenn. Þannig hlaut danski skattalögfræðing-
urinn Mogens Glistrup þegar árið 1973 16% atkvæða í þingkosn-
ingum og síðan hefur fylgi við þjóðernispopúlista nánast eingöngu
vaxið í Danmörku eins og síðar verður vikið að. Í Noregi var fyrsta
útgáfan raunar kallað Framboð Anders Lange um afgerandi niður-
skurð á sköttum og gjöldum gjöldum (Jupskås 2015). Báðir flokk-
arnir héldu því fram að skattaundanskot ættu að vera refsilaus, en
Glistrup endaði sjálfur einmitt í fangelsi fyrir slíkt athæfi.
Rætur fyrstu bylgju þess þjóðernispopúlisma sem hér er til um-
fjöllunar lágu fyrst í andstöðu við skattheimtu en síðan einnig í
andstöðu við innflytjendur. Þegar tók að harðna á atvinnumarkaði
í kjölfar olíukreppunnar harðnaði áreksturinn á milli innflytjenda og
innfæddra. Eftir sat fjöldi aðkomumanna sem ekki aðeins keppti
við innfædda um vinnu heldur eignaðist fleiri afkvæmi en þekktist
meðal frjósömustu Evrópubúa. Fátt hafði verið gert til að laga inn-
flytjendur að öðrum siðum í nýjum heimkynnum í Evrópu. Og þar
sem litið var á innflytjendur sem vinnuafl en ekki fólk af holdi og
blóði var lítið gert til að undirbúa þá sem fyrir voru undir fjöl-
menningarlegt samfélag sem hafði þá þegar tekið við af hinu gamla
einnarþjóðarsamfélagi — hvort sem mönnum líkaði það betur eða
verr. Víða urðu til svo gott sem hreinræktuð innflytjendagettó.
Innflytjendur fluttu gjarnan í ódýrustu hverfin í útjaðri höfuð -
borganna og þegar hlutfall þeirra var orðið of hátt að mati þeirra
sem fyrir voru flúðu þeir innfæddu úr hverfunum, þ.e. sá hluti sem
hafði á því ráð. Þegar hefðbundin borgarhverfi breyttust með þess -
um hætti í nær hreinræktuð innflytjendahverfi virtust borgaryfirvöld
víða missa áhugann á að halda þeim við. Þar með urðu til gettó.
Samgangur innflytjenda og innfæddra var af þessum sökum víða
lítill. Skortur á aðlögun sem birtist í hálfgerðri aðskilnaðarstefnu
milli menningarhópa leiddi svo af sér gagnkvæma tortryggni sem
aftur leiddi til aukinna árekstra og átaka. Smám saman fór fasískum
hugmyndum sem kraumað höfðu í huga margra Evrópubúa að
skjóta aftur upp á yfirborð stjórnmálanna.
142 eiríkur bergmann skírnir
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:24 Page 142