Skírnir - 01.04.2017, Qupperneq 178

áherslu í lestri og túlkun sagnanna, að höfundurinn hafi tekið við
hlutverki hetjunnar í hugum lesenda. Þetta endurspeglað ist í nafni
Snorrabrautar sem vísaði í Snorra Sturluson, nýja hetju bókmennta -
sögunnar og mögulegan höfund fornsagna. (Jón Karl Helgason
1995: 4–5).
Dæmið um Surtsey gefur okkur fágætt tækifæri til að rekja nafn-
giftaferli í samhengi við tilurð á nýju náttúrufyrirbæri og meta þar
með tengsl nafnahugmynda við menningarlega mótun staðar. Sú
umræða sem varð um nafnið sem varð ofan á, er vel varðveitt svo og
umræða um tillögur að nafngift sem fela í sér ólíkar hugmyndir um
eðli og innihald nafna og tengsl þeirra við umhverfið. Þar kemur
skýrt fram hvernig nafn getur skipt höfuðmáli við mótun staðar -
ímyndar og tengsl ólíkra samfélagshópa við stað sem er algerlega
óskrifað blað. Út frá þessu sjónarhorni er eyjan ekki bara upphlaðin
gosefni, þörungar, fjörugrös og fuglar á hreiðrum heldur líka sam-
ansafn af gildum sem menn hafa gefið henni eða hafa orðið til í
meðförum þeirra. Og kannski er sagan ekki síst saga af landnámi
mannsins í nýju landi.
Umræðan um nöfnin endurspeglar margskonar gildi. Margir
virðast fylgja þeirri rótgrónu hugmynd að sá sem uppgötvar eigi
rétt á nafni, og sést það best á því að margir vildu heiðra Óla Vest-
mann, kokkinn á Ísleifi, og kalla eyjuna annaðhvort Óley, Kokksey
eða Vestmannsey. Ísleifsey, tillaga Kristjáns Eldjárn, er af sama toga
þótt ekki sé þar gert upp á milli skipverja heldur eyjan einfaldlega
látin draga nafn sitt af bátnum. Þá kann þar að hafa ráðið einhverju
að Kristján taldi að nafnið ætti að vera frumlegt og Ísleifsörnefni
eru fátíð ef nokkur hér á landi. Gosey er fremur hlutlaust og lýsandi
nafn sem var talsvert notað framan af en jafnvel virðist sem fólki
þyki miður hve það sé flatt og lítt gildishlaðið. Að einhverju leyti
kann sú skoðun að spretta af því að það gæti hafa orðið til á skrif-
stofu dagblaðs.
Nafnið Vesturey var líka gagnrýnt fyrir flatneskju eins og marka
má af orðum Páls H. Árnasonar: „Er virkilega ekkert merkilegt við
þessa ey annað en að hún er í vesturátt?“ (Páll H. Árnason 1964a).
Þetta er þó gott dæmi um það gildi sem nafn getur haft þó að það
virðist ekki atkvæðamikið við fyrstu sýn og færa má rök fyrir því að
178 birna lárusdóttir skírnir
Skírnir vor 2017.qxp_Layout 1 31.3.2017 13:24 Page 178