Saga - 2006, Page 52

l‡› ræ› is telja á hinn bóg inn a› sönn un ar byr› in eigi a› hvíla á
málsvör um full trúa l‡› ræ› is, fla› er a› beint l‡› ræ›i eigi ætí› vi›
nema sterk rök mæli gegn flví. Marg ir fleirra líta svo á a› sí fellt beri
a› vera vak andi fyr ir tæki fær um til fless a› al menn ing ur taki
ákvar› an ir í mál um sem snerta líf hans og lífs skil yr›i.
Fram an greind ur ágrein ing ur hef ur mót a› flró un l‡› ræ› is á
Vest ur lönd um. fiar var ví› ast til sta› ar full trúa kerfi, nokk urs kon -
ar fljó› fling, fyr ir tíma al mennra mann rétt inda og flátt töku al menn -
ings í stjórn mál um og fla› haf›i flau áhrif a› beint l‡› ræ›i átti mjög
und ir högg a› sækja. Til var› n‡ út gáfa af l‡› ræ›i, fljó› fling ræ›i,
flar sem fling menn fóru me› nán ast allt vald milli kosn inga og flátt -
taka al menn ings var fyrst og fremst bund in vi› a› velja vald hafa í
kosn ing um.2
L‡› ræ› is hug mynd in var út fær› me› tals vert mis mun andi
hætti á Vest ur lönd um, enda b‡r hver fljó› a› sér stakri menn ingu,
hef› um og sögu. Rann sókn ir á l‡› ræ›i flurfa flví a› vera bæ›i sér -
tæk ar og al menn ar: Afla flarf flekk ing ar á l‡› ræ› is flró un í sér -
hverju landi en reyna jafn framt a› draga al menn ar álykt an ir um
flró un l‡› ræ› is, styrk fless og veik leika.3 Sam eig in legt mark mi›
flestra l‡› ræ› is rann sókna hl‡t ur a› vera tví flætt: Ann ars veg ar a›
l‡sa meg in ein kenn um í flró un l‡› ræ› is og spyrja flá me› al ann ars
hver styrk leika hlut föll in hafi ver i› milli full trúa l‡› ræ› is og beins
l‡› ræ› is. Hins veg ar a› út sk‡ra flró un l‡› ræ› is og huga flá til
dæm is a› fleim flátt um sem stu›l u›u a› fleirri lei› til l‡› ræ› is sem
ofan á var›. Hvort tveggja er gert í fless ari rann sókn.
Hi› beina l‡› ræ›i á Ís landi
Al menn ing ur á 19. öld haf›i ‡ms ar lei› ir til flátt töku og áhrifa í
stjórn mál um a›r ar en flær a› sækja kjör fundi, eins og hér ver› ur
ger› grein fyr ir. Al flingi haf›i ekki lög gjaf ar vald fyrr en me› stjórn -
svanur kristjánsson52
2 Sjá: Hanna Fen ichel Pitk in, „Repres enta tion and Democracy: Une a sy Alli -
ance“, Scand in av i an Polit ical Stu dies 27:3 (2004), bls. 335–342. — Um skil grein -
ingu á „fljó› fling ræ›i“ og kenn ingu fljó› fling ræ› is sinna um l‡› ræ›i, sjá:
Svan ur Krist jáns son, „Stofn un l‡› veld is — N‡ sköp un l‡› ræ› is“, eink um bls.
8–12 og 35–40.
3 Dæmi um slík ar rann sókn ir er a› finna í Scand in av i an Polit ical Stu dies 27:2
(2004). Í heft inu eru grein ar um flró un l‡› ræ› is á Nor› ur lönd um, me› al ann -
ars um Ís land: Svan ur Krist jáns son, „Iceland: Se arching for democracy along
three dimensions of cit izen control“, bls. 153–174.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 52