Saga - 2006, Qupperneq 61

Áfeng is lög gjöf in á Al flingi 1887–1899
Fyr ir 1888 voru eng in sér stök lög um sölu e›a veit ingu áfeng is hér
á landi en fló var reynt a› tak marka fram bo› á áfengi. fiannig var
kaup mönn um sem ráku fasta versl un hér á landi ekki heim ilt sam -
kvæmt lög um um sigl ing ar og versl un frá 1879 a› selja vín föng né
áfenga drykki „ann ars sta› ar en á lög gilt um kaup tún um“.37 fia› var
Jón Ólafs son rit stjóri sem hreyf›i fless um mál um á flingi 1887 fleg -
ar hann flutti „frum varp til laga um veit ing og sölu áfengra drykkja“.
fiar var lög› til sú rót tæka breyt ing á máls me› fer› var› andi veit -
ingu vín veit inga leyf is a› færa veit ing ar vald i› úr hönd um emb ætt is-
manna kon ungs til al menn ings og sveit ar stjórna.38 Sam kvæmt
frum varpi Jóns skyldi sækja form lega um vín veit inga leyfi til vi› -
kom andi sveit ar stjórna og leyf i› ekki veitt nema ⅔ hlut ar at kvæ› -
is bærra manna greiddu at kvæ›i me› leyf inu á al menn um fundi og
⅔ hlut ar sveit ar stjórn ar manna sam flykktu vín veit inga leyf i›.
fiing menn voru mjög já kvæ› ir í gar› fless a› tak marka sölu og
veit ingu áfengra drykkja á flessu flingi. Arn ljót ur Ólafs son taldi samt
mál i› vera fram kom i› fyrst og fremst vegna flr‡st ings frá „hof gæ› -
ing um“, eins og hann nefndi fé lags menn í Stór stúku Ís lands, Gó› -
templ ara regl unni.39 Bene dikt Sveins son haf›i fram sögu í ne›ri deild
og sag›i flar me› al ann ars a› fling inu hef›u borist 39 bæn ar skrár
me› nöfn um 853 manna flar sem mælt væri me› sömu stefnu og
frum varp i› bo› a›i. „fietta vir› ist benda á, a› fla› sje almenn ur vilji
manna og ósk, a› vín sala og vín veit ing ar ver›i takmark a› ar …“40
Eft ir fyrstu um ræ›u í efri deild var frum varp inu vís a› til nefnd -
ar sem lag›i til tals ver› ar breyt ing ar.41 Áfram skyldi leyf is veit ing -
in byggj ast á sam flykki al menn ings og sveit ar stjórna en í sta› fless
a› mi›a vi› kjós end ur í fling kosn ing um yr›i öll um sem áttu at -
kvæ› is rétt í sveita mál um heim ilt a› grei›a at kvæ›i um leyf i›. fiessi
breyt ing myndi fjölga tals vert mögu leg um flátt tak end um, flar á
me› al kon um, sem höf›u tak mark a› an kosn inga rétt í sveit ar stjórn -
ar mál um (en eng an í fling kosn ing um). fiing nefnd in vildi einnig a›
í hrepp um lands ins flyrfti meiri hluti at kvæ› is bærra íbúa a› sam -
flykkja leyfi á al menn um fundi, en fletta ákvæ›i fl‡ddi a› fleir sem
ísland á leið til lýðræðis 61
37 Stjórn ar rá› s tí› indi 1879 A, bls. 86.
38 Al fling is tí› indi 1887 C, bls. 93–95.
39 Al fling is tí› indi 1887 A, d. 94.
40 Al fling is tí› indi 1887 B, d. 596.
41 Sbr. Al fling is tí› indi 1887 A, bls. 145–146.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 61