Saga - 2006, Page 67

Í aug um Jóns Jak obs son ar og sko› ana bræ›ra hans á flingi
ásamt lands höf› ingja og Ís lands rá› herra tak mark a› ist l‡› ræ›i vi›
fla› a› kjós end ur veldu sér full trúa til setu í sveit ar stjórn um og á
lög gjaf ar flingi og fleir áttu ein göngu a› vera bundn ir af eig in sann -
fær ingu. Í of an nefndu bréfi til Ís lands rá› herr ans vís a›i lands höf› -
ingi einnig til slæmr ar reynslu af tvenn um sam flykkt ar lög um flar
sem kve› i› var á um beint l‡› ræ›i, ann ars veg ar áfeng is lög gjöf -
inni frá 1888 og hins veg ar lög um um um sjón og fjár hag kirkna frá
ár inu 1882.62
Í bréfi rá› gjafans fyr ir Ís land flar sem til kynnt var a› kon ung ur
hafi synj a› frum varpi Al fling is um áfeng is versl un kom fram a›
dönsk stjórn völd hyg› ust koma til móts vi› ein dreg inn vilja Al -
fling is til a› tak marka a› gang a› áfengi. fieg ar á næsta flingi, ári›
1899, lag›i stjórn in fram ít ar legt frum varp um „verzl un og veit ing -
ar áfengra drykkja“.63 Meg in mark mi› frum varps ins var a› tak -
marka a› gengi a› áfengi. Í flví skyni skyldi sala og veit ing áfeng is
bund in leyf um yf ir valda, sem væru a› nokkru leyti bund in vilja
hlut a› eig andi sveit ar stjórn ar. Einnig flurfti a› grei›a all hátt ár legt
gjald fyr ir leyf in: 500 kr. fyr ir sölu leyfi og 200 kr. fyr ir veit inga leyfi.
Frum varp i› var fyrst tek i› fyr ir í efri deild Al fling is og voru
deild ar menn al mennt sátt ir vi› fla›. Stjórn in gekk mjög langt til
móts vi› bind ind is menn, inn an flings og utan. fiannig sag›i í
8. grein frum varps ins:
Leyfi til veit inga áfengra drykkja og leyfi til a› verzla me› flá
má eigi sami ma› ur hafa, fleir er rjett hafa til veit inga og líka
hafa rjett til a› verzla me› áfenga drykki, er lög flessi ö›l ast
gildi, halda fló fless um rjetti gegn flví a› borga gjald fla› er
seg ir í 1. gr. auk gjalds fless, er seg ir í 6. gr. laga fless ara.64
Me› lög un um voru áfeng is vi› skipt um sett ar mjög flröng ar skor› -
ur og klykkt út me› flví a› gera brot á fleim a› op in beru lög reglu -
máli flar sem vi› ur lög voru fjár sekt ir og leyf is svipt ing fyr ir ít rek u›
brot.
ísland á leið til lýðræðis 67
62 Stjórn ar rá› s tí› indi 1882 A, bls. 76.
63 Stjórn ar frum varp i› ásamt at huga semd um er a› finna í: Al fling is tí› indi 1899 C,
bls. 165–172. „Lög um verzl un og veit ing ar áfengra drykkja á Ís landi“, eru
birt í: Stjórn ar rá› s tí› indi 1899 A, bls. 176–184. Me› sam an bur›i á upp haf lega
frum varp inu og lög un um má sjá hva›a breyt ing ar voru ger› ar á frum varp -
inu í me› fer› Al fling is.
64 Al fling is tí› indi 1899 C, bls. 166.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 67