Saga - 2006, Page 105

ma› ur inn Slimon á bein um vi› skipt um og reglu leg um sigl ing um
vi› Leith í Skotlandi.39 Hann fékkst a› al lega vi› sölu á sau› fé og
hest um, en me› föst um fer› um opn a› ist einnig lei› fyr ir bein an
inn flutn ing frá Bret landi. Inn flutn ings flarf ir Ís lend inga ur›u einnig
fjöl breytt ari, n‡j ung ar í at vinnu lífi og neyslu hátt um köll u›u á n‡j -
ar inn flutn ings vör ur sem sótt ar voru til ann arra landa en Dan merk -
ur: stein ol íu og kol, vei› ar færi, hveiti, fatn a›, klæ›i og um bú›a -
striga (hessi an) frá Bret landi; trjá vi›, síld ar tunn ur, net og öngla frá
Nor egi; létt vín frá Su› ur lönd um; hafra grjón og syk ur, skófatn a› og
‡ms ar i›n a› ar vör ur frá fi‡ska landi. Meira a› segja í tó bak inu ur›u
Dan ir a› láta í minni pok ann. Munn tó bak i›, sem flutt var a› mestu
frá Dan mörku, fór smám sam an hall oka fyr ir reyk tó baki, en vind -
ling ar og ann a› reyk tó bak kom helst frá Bret landi og í minna mæli
frá Hollandi. Tí› ari sam göng ur og fjölg un sigl inga lei›a opn u›u
n‡j ar lei› ir í vi› skipt um og au› veld u›u ís lensk um kaup mönn um
og fram lei› end um a› kom ast í bein vi› skipti vi› mark a›s lönd ís -
lenskra af ur›a án mill göngu danskra kaup s‡slu manna. fior lák ur Ó.
John son og Egg ert Gunn ars son, bró› ir Tryggva Gunn ars son ar,
voru tveir af for göngu mönn um slíkra vi› skipta vi› fi‡ska land og
Eng land. Sömu lei› is var stofn a› til versl un ar sam banda sem leiddu
til auk ins inn flutn ings frá Nor egi, Sví fljó› og fi‡ska landi og um -
fram allt frá Bret landi.40
Önn ur ástæ›a fyr ir hnign un dönsku versl an anna á Ís landi voru
ákve›n ir flætt ir í upp bygg ingu og starfs hátt um fleirra sem ger›u
fleim erfitt fyr ir í vax andi sam keppni. Í fyrsta lagi stund u›u dansk -
ir kaup menn fyrst og fremst um skip un ar versl un, transit versl un,
sem flreifst í skjóli ein angr un ar og alda gam alla yf ir rá›a Dana í
efna hags- og stjórn mála lífi lands ins. Kaup manna höfn haf›i reynd -
ar sterka stö›u um öll Nor› ur lönd sem versl un ar mi› stö› og tengi -
li› ur vi› versl un ar hús í Bret landi og á meg in landi Evr ópu.41
Stærst ur hluti út flutn ings frá Ís landi var seld ur til Dan merk ur e›a
á veg um danskra kaup manna, en a› eins lít ill hluti hans fór til
neyslu flar. Mest allt salt kjöt i› var selt áfram til Nor egs, síld in til
Sví fljó› ar, ull in til fi‡ska lands og Bret lands, og a› heita má all ur
salt fisk ur inn til Mi› jar› ar haf s landa. Laus leg áætl un bygg› á
endalok dönsku verslunarinnar á íslandi 105
39 Svein björn Blön dal, Sau›a sal an til Bret lands. Rit safn Sagn fræ›i stofn un ar 8
(Reykja vík 1982).
40 Di nes Pet er sen, Dansk is landsk hand el, bls. 8–10.
41 Vagn Mad sen, Dan marks transit hand el (Køben havn 1941).
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 105