Saga - 2006, Page 137

tölu vert verk framund an í rit un yf ir lits yfir sögu neyslu sem get ur
sett hin mörgu sögu legu and ar tök neyslu sög unn ar í sögu legt og al -
fljó› legt sam hengi. Pet er Ste arns hef ur tek ist fletta verk á hend ur í
stuttu, a› gengi legu yf ir lits riti: Consu m er ism in World Hi story.22 En
hér er ekki sí› ur skil grein ing ar vandi á fer›: Hva› erum vi› a› tíma -
setja? A› baki tíma setn ingu á upp hafi „nú tíma“ neyslu b‡r sú hug -
mynd a› greina megi ein hvern af ger andi mun á neyslu í nú tím an um
og neyslu á fyrri tíma skei› um. fiótt neyslu hætt ir hafi breyst grí› ar -
lega á sein ustu 300 árum er ekki hægt a› gera sk‡r an og af drátt ar -
laus an grein ar mun á „hef› bund inni“ og „nú tíma legri“ neyslu.
Sagn fræ› ing ar hafa flví í aukn um mæli hafn a› flví a› slík a› grein -
ing sé mögu leg, og nú er tal a› um rö› neyslu bylt inga frek ar en eina
neyslu bylt ingu.23 Sagn fræ› ing ar sem fjall a› hafa um neyslu sögu
hafa mik i› til skot i› sér und an a› skil greina vi› fangs efni sitt sk‡rt.
fiannig eru hug tök in neyslu hyggja (e. consu m er ism), neyslu sam fé lag
(e. consu m er soci ety), fjölda neysla (e. mass consum p tion) og neyslu -
menn ing (e. consu m er cult ure) i›u lega not u› án fless a› flau séu sk‡rt
skil greind.
fia› er áber andi hve lít inn flátt hag sögu fræ› ing ar hafa átt í mót -
un fræ›a svi›s ins, en neyslu saga hef ur mik i› til ver i› skrif u› af
félags-, menn ing ar- og hug mynda sögu fræ› ing um. Hag sögu fræ› -
ing ar hafa helst fjall a› um hlut neyslu í ensku i›n bylt ing unni en
mun minna um neyslu á of an ver›ri nítj ándu e›a tutt ug ustu öld.24
neyslusaga og neysluþekking 137
22 Gu› mund ur Jóns son ger›i á Sögu flingi 2006 gó›a grein fyr ir hug mynd um
Ste arns og til raun um hans til fless a› sam flætta fla› sem hann tel ur a› séu tvö
mik il væg ustu svi› neyslu sög unn ar: neyslu bylt ing una og neyslu sam fé lag i›.
Pet er Ste arns, Consu m er ism in World Hi story: The Global Trans formation of Des ire
(London og New York 2001). — Sjá einnig Pet er Ste arns, „Stages of Consu m -
er ism: Recent Work on the Issu es of Per iod ization“, The Jo urnal of Modern
History 69:1 (mars 1997), bls. 102–117.
23 Af fræ›i mönn um sem hafa hafn a› hug mynd inni um eina neyslu bylt ingu má
nefna Vict or ia De Grazia, „Chang ing Consum ption Reg imes in Europe,
1930–1970: Comparati ve Per spect i ves on the Distri bution Problem“, Gett ing
and Spend ing: Europe an and Amer ic an Consu m er Soci eties in the Twenti eth Cen -
tury. Rit stj. Sus an Strass er, Charles Mc Govern og Matthi as Judt (Cambridge og
New York 1998), bls. 59–84. Sömu lei› is Sara Penn ell, „Consum ption and
Consu m er ism in Ear ly Modern Eng land“.
24 Mik i› af fleim rann sókn um hag sögu fræ› inga sner ist um lífs skil yr›i verka -
manna á átj ándu og nítj ándu öld. Gróska í fless ari fræ›i um ræ›u ná›i há marki
á ní unda ára tugn um og skipt ust fræ›i menn lengi vel í and stæ› ar fylk ing ar,
„svart s‡n is skóla“ sem taldi a› i›n bylt ing in hef›i stór lega skert lífs kjör og naut
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 137