Saga - 2006, Qupperneq 155

bil“ er ekki ná kvæm, og fló a› vís a› sé til bisk ups tíma Ög mund ar
Páls son ar, flá er einnig hugs an legt a› höf und ur QdI hafi dán ar ár
Ög mund ar í huga, sem gæfi flá ár tali› 1591.
Af flví a› fyrri um fjöll un um QdI hef ur mik i› ver i› leik ur a› vís -
bend ing um skal til gam ans einni skot i› hér inn. Í fyrstu til vitn un -
inni hér á und an var get i› „hins vold uga kon ungs vors Krist jáns
IV“. Krist ján IV var fædd ur 1577 og var a› eins 11 ára fleg ar fa› ir
hans, Fri› rik II, féll frá, 1588. Vegna æsku rík is arfans og ástands
mála í Dan mörku var rík is rá›i fjög urra a› als manna fal in stjórn rík -
is ins. Í Skar›sáran nál seg ir vi› ári› 1589: „Rík i› Dan mörk kong -
laust, reger ast af fjór um yf ir rá› andi herr um.“ Og vi› ári› 1592 seg -
ir í Skar›sáran nál: „Herra Christ i an 4. út val inn til kongs í Dan mörk
og Nor egi.“17 Krist ján IV var flarna út nefnd ur kon ungs efni, en tók
ekki form lega vi› kon ung dómi. Vi› frá fall kanslar ans Niels Kaas
vor i› 1594 fór kon ungs efn i› a› taka meiri flátt í stjórn ar at höfn um.
fia› var hins veg ar ekki fyrr en 29. ágúst 1596, fleg ar hann var 19 ára,
a› hann var kr‡nd ur kon ung ur og fékk stjórn ar taumana a› fullu í
hend ur. Í ljósi flessa er nán ast úti lok a› a› tal a› sé um hinn vold uga
kon ung vorn Krist ján IV fyrr en 1592, og frek ar ólík legt a› fla› sé
gert fyrr en eft ir kr‡n ingu hans 1596.
Hér ver› ur ger› grein fyr ir flrem ur bein um tíma vi› mi› un um,
sem ekki hafa á›ur ver i› not a› ar til a› tíma setja Ís lands l‡s ing una
QdI. Me› al fleirra er um fjöll un um brenni steins nám á Nor› ur landi.
fiar seg ir um brenni stein inn:
En meira a› segja hann er mikl um vand kvæ› um bund i› a›
grafa upp og ótrú legt strit, eink um nú á tím um, flar sem nú í
full 40 ár e›a svo hef ur mik ill mann fjöldi sund ur graf i› og
sund ur höggvi› fjöll flau á nor› an ver›u land inu, flar sem
mikl ar gnægt ir voru af fjár sjó›i fless um. fiví er upp haf lega var
tek i› a› safna hon um fla› an í flarf ir Dana veld is, voru ár lega
send til Ís lands tvö e›a flrjú flutn inga skip, sem fluttu marg ar
lest ir af brenni steini frá nor› ur strönd inni. En nú fer fletta efni
flverr andi ár frá ári og er a› eins sent eitt stórt skip til fless ar ar
fen göfl un ar. (bls. 135–136)18
enn um íslandslýsingu odds biskups 155
17 Skar›sárann áll. Ann ál ar 1400–1800 I (Reykja vík 1922–1927), bls. 172 og 175.
18 Lat neski text inn hljó› ar svo: quod tamen ips um magn is difficulta ti bus et
labori bus incredi bili bus ef fodit ur, præsertim isto tempore, cum jam per totos
40 ann os uel circit er a magna hom in um multitu di ne sulcati et per fracti sint illi
montes aquilon ares, in qui bus thes aur us iste copi ose af fluebat. Nam principio,
cum in regni Dan ici usus inde coll i gebat ur, mis sæ sunt in Is landi am quotan-
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 155