Saga - 2006, Qupperneq 226

skáld i› taldi ekki vi› eig andi a› láta koma fram. Nú tímales end ur og túlk -
end ur ver›a a› taka skáld skap sautj ándu ald ar á eig in for send um og láta
sér lynda flá fram setn ingu sem flar er“ (bls. 405). En hvern ig get um vi› ver -
i› viss um hva› skáld i› taldi vi› eig andi? Og eig um vi› sem les end ur, sem
njótend ur bók mennta, a› binda okk ur af flví sem vi› höld um a› skáld i›
hafi tali› vi› eig andi? Höf um vi› ekki leyfi til a› lesa text ann á op inn hátt
og jafn vel spyrja óvi› eig andi spurn inga ef svo ber und ir? fia› er aldrei a›
vita hva› kem ur í ljós og kannski ljúk um vi› flá upp leynd um hirsl um text -
ans. Í flessu flarf ekki a› fel ast nein sér stök róm an tís er ing. Ætli ís lensk al -
fl‡›a 17. ald ar hafi t.d. aldrei spurt óvi› eig andi spurn inga um kve› skap
séra Hall gríms og ann arra skáld klerka lands ins?
Ég get vel fall ist á a› barokk list sé yf ir leitt form fast ari og óper sónu legri en
list nú tím ans, en ég á erf i› ara me› a› sam flykkja a› form fest an og óper s -
ónu leik inn séu flar alls rá› andi. fia› sem ég sakna flví kannski mest vi› lest -
ur bók ar inn ar er sveigj an legri s‡n á bók mennta hef› ina og a› gert sé rá›
fyr ir meira svig rúmi fyr ir per sónu lega tján ingu. Mar grét seg ir t.d. á ein um
sta›: „Sam kvæmt grein ingu fiór unn ar [Sig ur› ar dótt ur] er ljó› Hall gríms
um dótt ur sína, Stein unni, harm ljó› en ekki erfiljó› (fiór unn Sig ur› ar dótt -
ir 1997: 87–88). fiar ætti flví sorg in a› vera meg in at ri› i›. Ég er hins veg ar á
fleirri sko› un a› hugg un in sé fla› at ri›i í bygg ingu kvæ› is ins sem vegi
flyngst og a› kvæ› i› sjálft standi nær bók mennta grein inni consolatio —
hugg un ar kvæ›i — en bæ›i erfiljó› inu og harm ljó› inu. Hins veg ar er í
kvæ› inu kafli sem kalla má lof e›a laudatio og segja má a› fla› sty›ji flá
sko› un a› kvæ› i› flokk ist til erfiljó›a“ (bls. 266). fieg ar á reyn ir er hér eins
og Mar grét geti ekki al veg gert upp vi› sig hvort kvæ› i› sé hugg un ar -
kvæ›i e›a erfiljó›, en fla› hljóti fló a› vera ann a› hvort af flessu tvennu. Ég
held a› vanda mál i› sé a› hún lít ur á bók mennta grein ar sem flokka, eins og
rá›a má af fleim or› um henn ar a› kvæ› i› „flokk ist til erfiljó›a“ (let ur breyt -
ing mín). En eins og aug ljóst er af rök ræ›u Mar grét ar vi› fiór unni eru bók -
mennta grein ar túlk un ar at ri›i og ekki flokk un ar fræ›i leg fyr ir bæri. Hér og
ví›a ann ars sta› ar í rit inu hef›i ver i› gagn legra a› líta á bók mennta grein -
ar sem fljót andi frem ur en fast ar og flá get ur skáld verk sem hæg ast far i› á
milli bók mennta greina me› flví sem kall ast hátt brig›i e›a módúla sjón (sjá
t.d. Alasta ir Fowler, Kinds of Litera t ure. An In trod uct ion to the The ory of Genres
and Modes, Ox ford 1982, bls. 191 o.áfr.). Módúla sjón er flekkt fyr ir brig›i í
barokk list og má m.a. ví›a greina í tón verk um manns sem stend ur jafn vel
enn bet ur und ir flví en Hall grím ur a› vera kall a› ur barokk meist ari, Jo -
hanns Sebast i ans Bach. Kvæ›i Hall gríms um Stein unni má flá t.d. túlka
sem hugg un ar kvæ›i sem breg› ur hætti (módúler ar) og fer á kafla yfir í fla›
sem kalla mætti lof kvæ›i. fietta er flví ekki spurn ing um flokk un ar fræ›i -
legt ann a› hvort-e›a held ur túlk un ar fræ›i legt bæ›i-og.
Í sam ræmi vi› flá sko› un sína a› öll barokk list sé óper sónu leg seg ir Mar -
grét enn frem ur um fletta kvæ›i: „Í raun er skáld i› ekki per sónu legt í flessu
ritdómar226
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:41 Page 226