Saga - 2006, Síða 229

hluta bók ar inn ar, en flar fer Birg ir yfir afar vítt fræ›i legt svi› flar sem hann
tek ur til gagn r‡n inn ar um ræ›u helstu kenn ing ar um fljó› erni og fljó› ern -
is stefnu. Sumt af flví hljóm ar kunn ug lega í eyr um fleirra sem flekkja til
flessa kima fræ› anna, eins og um fjöll un hans um „módern isma“,
„prímordíal isma“ og „perenn íal isma“, en ann a› er óvenju legra í flessu
sam hengi. fiar ber hæst hvern ig Birg ir n‡t ir sér kenn ing ar sagn fræ› ing -
anna Quint ins Skinn ers og J.G.A. Pococks um póli tíska or› ræ›u (e. lingu is -
t ic contextu al ism) til skiln ings á sögu fljó› ern is og fljó› ern is stefnu, en flær
mynda lei› ar flrá› í gegn um verk i› allt.
Kost ur inn vi› kenn ing ar hlut ann er ekki síst sá a› hann br‡t ur upp frek -
ar sta›n a› ar deil ur um hvort fljó› erni er n‡tt e›a fornt, en Birg ir lít ur á
fljó› ern is til finn ingu (e. national identity) frem ur sem sí breyti lega or› ræ›u
en af mark a› fyr ir bæri me› ákve› inn upp runa e›a endi. Og flótt flest í or› -
ræ›u fljó› ern is stefn unn ar sé sann ar lega n‡tt og hún hvetji sam fé lög til n‡ -
sköp un ar, flá er hún bygg› á sam ræ›u nú tíma vi› hef› ir og for tí›, vegna
fless a› fljó› erni er yf ir leitt skil greint út frá sér stö›u og sögu hverr ar fljó› -
ar fyr ir sig. fijó› erni og fljó› ern is stefna eru flví sveigj an leg og flók in fyr ir -
bæri sem ver›a til vi› ákve›n ar a› stæ› ur og mót ast af fless um a› stæ› um,
um lei› og tungu tak stefn unn ar og vi› mi› eru al fljó› leg.
fiessi hluti bók ar inn ar ein kenn ist af gagn r‡n inni um ræ›u um fjöld ann
all an af kenn inga smi› um inn an fé lags- og hug vís inda. Hér eru flannig
kvadd ir til vitn is gó› kunn ingj ar úr fljó› ern is fræ› um, eins og Ernest
Gellner, Ant hony D. Smith, Bene d ict And er son, John Breuilly, Eric Hobs -
bawm, Montserrat Gui ber neau, Paul Brass, Mich ael Hecht er og Liah
Green feld, og fræ›i menn sem ekki hafa ver i› áber andi í um ræ› um um
fljó› erni, eins og Quint in Skinn er, John Pocock, Rein hard Bend ix, A.W.
Orridge, Zeev Stern hell og Mich ael Freeden. Mark mi› fless ar ar um ræ›u,
eins og ég skil hana, er a› s‡na fram á a› fljó› ern is stefn an sé (1) póli tísk
hug mynda fræ›i sem (2) bygg ist fyrst og fremst á ákve› inni póli tískri or› -
ræ›u e›a tungu máli, og (3) teng ist sem slík mót un og flró un nú tíma ríkja,
(4) brei› ist út á milli menn ing ar heima me› „eft iröp un“ (e. imita tion) og (5)
er oft ná tengd frjáls lynd is stefnu frek ar en a› hún sé í and stö›u vi› hana
eins og sum ir fræ›i menn halda fram.
fietta er sá kenn ing ara mmi sem Birg ir n‡t ir sér sí› an til a› greina sögu
og flró un ís lenskr ar fljó› ern is stefnu og fljó› ern is vit und ar frá upp hafi 19.
ald ar til sam tím ans. Í gróf um drátt um er ni› ur sta›a hans sú a› Jón Sig ur›s -
son, í kjöl far ann arra ís lenskra stúd enta og mennta manna sem flest ir voru
bú sett ir í Kaup manna höfn, hafi flró a› fla› tungu mál sem átti eft ir a› ein -
oka ís lensk stjórn mál á dög um sjálf stæ› is bar átt unn ar og vís a›i Ís lend ing -
um sí› ar veg inn inn í nú tím ann. fietta tungu mál ein kennd ist ann ars veg ar
af mjög me› vit a›ri til vís un í for tí› ina, flví a› Jón bygg›i kröf ur sín ar á
hend ur Dön um á sögu leg um rök um, en hins veg ar af fram sæk inni fljó› fé -
lags s‡n, flví a› Jón var mjög ákve› inn bo› beri frjáls lynd is í sam fé lags mál -
ritdómar 229
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:41 Page 229