Saga - 2006, Side 234

flessa gáfu a› vopni kem ur hann einnig sér lega vel til skila fleirri tog streitu
sem á marg an hátt ein kenndi sál ar líf Hann es ar á náms ár um hans í Kaup -
manna höfn og birt ist m.a. vel í bréf um til mó› ur hans.
Hér má segja a› sé á fer› svoköll u› l‡sandi sagn fræ›i e›a frá sagn ar -
sagn fræ›i sem oft er stillt upp sem and stæ›u grein andi sagn fræ›i. fietta er
a› nokkru leyti rétt en vand inn vi› flessa skipt ingu er a› í henni get ur fal-
ist til hneig ing til ákve› inn ar vir› ing ar rö› un ar flar sem l‡s ing er sett skör
lægra grein ingu. Hafa flarf í huga a› fla› er hrein lega ekki heigl um hent a›
„l‡sa“ og „segja frá“ me› fleim hætti sem höf und ur ger ir. Enn frem ur flarf
a› hafa í huga a› „l‡s ing“, a.m.k. fleg ar Gu› jón held ur á penna, fel ur í sér
grein ingu á at bur›a rás og sál ar lífi per sóna. Frá sögn in af stúd entsár um
Hann es ar í Kaup manna höfn og tog streitu hans gagn vart flví a› feta hina
fyr ir sé›u braut til emb ætt is frama á Ís landi er gott dæmi um fletta.
fia› vakti enn frem ur sér staka at hygli mína hversu vel fla› lukk ast a›
beita fless um efn is tök um til a› fjalla um og l‡sa at bur› um í ís lenskri stjórn -
mála sögu í byrj un ald ar inn ar. Stjórn mál í byrj un 20. ald ar má segja a› séu
klass ísk ur höf u› verk ur og hef ur mörg um flótt flau rugl ings leg í meira lagi.
En hér breg› ur svo vi› a› me› fer› Gu› jóns á efn inu, sam fara óhemju yf ir -
grips mik illi og ná kvæmri heim ilda vinnu, ger ir a› verk um a› at bur› ir eins
og fling manna för in 1906 og bla›a manna ávarp i› sama ár, átök og klofn ing -
ur inn an Heima stjórn ar flokks ins og flvers og kruss inn an ís lenskra stjórn -
mála, já og jafn vel hug tök eins og „bræ› ing ur“ og „grút ur“ svo a› eitt hva›
sé nefnt, allt fletta ö›l ast líf og lit á n‡j an hátt. Um lei› fylg ir fless ari nálg -
un ákve› inn sk‡r leiki, sem gef ur les end um gott færi á a› til einka sér mál -
i›. Kapp hlaup i› um hver hl‡t ur rá› herra emb ætt i› ári› 1904 ver› ur spenn -
andi lesn ing jafn vel flótt úr slit in séu a› vísu ljós. Sér lega fró› leg fannst mér
sú mynd sem höf und ur dreg ur upp af slagn um um upp kast i› og hvern ig
and sta›a var mögn u› upp gegn samn ingn um um fla› sum ar i› 1908.
fiannig má segja a› höf und ur gefi stjórn mála at bur› um alda mót anna
n‡tt líf og lit. Jafn framt breg› ur hann n‡ju ljósi á ís lenska stjórn mála sögu á
tíma bil inu og flar eru a› mínu mati rann sókn ir hans á s‡n og af stö›u Dana
til ís lenskr ar sjálf stæ› is bar áttu á tíma bil inu afar at hygl is ver› ar. Um fjöll un -
in um skrif um Ís land í dönsk um blö› um, sam spil Dana og Ís lend inga yfir -
leitt og vi› brög› Dana vi› flví fleg ar Ís lend ing ar hafna upp kast inu, er t.d.
afar fró› leg af lestr ar og n‡tt inn legg í flessa sögu.
Ég hef›i fló á stund um kos i› ákve›n ari túlk un á efn inu frá höf und ar ins
hendi. A› vísu má segja sem svo a› höf und ur láti les and an um eft ir a› túlka
efn i› og er fla› vel í sum um til fell um. En flrátt fyr ir ein stak lega lif andi og
ná kvæm ar l‡s ing ar á at bur›a rás, a› stæ› um og per són um flá er les and inn
fjarri flví a› hafa sömu for send ur og höf und ur, sem hef ur lif a› og hrærst í
hug mynda heimi bók ar inn ar í nokk ur ár, til a› sjá flá flræ›i sem bjó›a upp
á nán ari um fjöll un, leggja mat á efn i› og túlka fla›. Get ur fletta gert a›
verk um a› a› eins fleir sem fyr ir fram eru inn víg› ir í efn i›, e›a hafa fræ›i -
ritdómar234
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:41 Page 234