Tímarit Máls og menningar - 01.02.2006, Blaðsíða 118

Tónlist
vakti undrun mína. Tenórinn er fyrir löngu orðinn að tákni egóistans eins og
berlega kom i ljós í frábæru leikriti Guðmundar Ólafssonar í Iðnó, sem fjallaði
um útbelgdan tenór og samband hans við auma píanóleikaralufsu. Að þrír
slíkir einstaklingar skyldu standa saman á sviði var svo mótsagnakennt að það
hlaut að kalla á einhverskonar grín. Og samt stóðu þeir saman í kjólfötum á
sviðinu og sungu alvarlegir í bragði og í tilgerðarlegum stellingum aríur eftir
Donizetti og Verdi og lög eftir Sigfús Einarsson og Sigvalda Kaldalóns. Að
sjálfsögðu virkaði músíkin ekki; útkoman var bara hlægileg, en samt ekki
fyndin.
Sömu sögu er að segja um illa ígrundaða tónleika Karlakórs Reykjavíkur á
svipuðum tíma. Karlakórinn var vissulega frábær, en Drengjakór Reykjavíkur
var alltof áberandi á dagskránni miðað við færni. Það hefði verið allt í lagi að
heyra hann syngja eitt til tvö lög, en að hann skyldi leggja undir sig nánast
helminginn af efnisskránni var stórfurðulegt.
Ég fann að þessu í dómi mínum um tónleikana, og ekki stóð á viðbrögðum,
enda viðkvæmt mál að gagnrýna börn. Formaður Foreldrafélags drengjakórs-
ins kallaði mig eiturpenna og sagði meðal annars: „Jónas Sen tónlistargagn-
rýnandi, píanóleikari og ekki síst píanókennari barna hefur ef til vill ekki
áhuga á börnum, þykir þau jafnvel „þreytandi“. Hann á þó að vita og jafnvel
muna frá sínum eigin tónlistarferli, að fáir tónlistarmenn stökkva fullskapaðir
fram á listavöllinn. Tónlistin kallar á þrotlausar æfingar til margra ára og án
hvatningar næst takmarkaður árangur. Það er sem betur fer fátítt að fjallað sé
opinberlega um tónlistarflutning barna og ungmenna með grófu og neikvæðu
orðalagi, án þess að glitti í jákvæða og uppbyggilega hvatningu ... Það ætti að
vera Morgunblaðinu kappsmál að gagnrýnendur þess sem fjalla um börn og
unglinga, hvort heldur er á sviði tónlistar, íþrótta eða á öðrum vettvangi, hafi
auk fagþekkingar til að bera milt umburðarlyndi gagnvart mannlegu eðli
viðfangsefnisins “
Vissulega hefur Halldór nokkuð til síns máls. Ég hefði sjálfsagt getað bætt
inn uppörvandi setningu í grein mína. Og svo ég beri hönd fyrir höfuð
Moggans þá er aldrei skrifuð þar gagnrýni um barnatónleika. Tilgangur minn
var heldur ekki að ráðast á kórinn sem slíkan, en málið var bara að þetta voru
OPINBERIR tónleikar sem selt var inn á og það sem ég gagnrýndi varfyrst og
fremst að drengirnir skyldu hafa verið látnir syngja alltofmikið miðað við getu.
Það var allt og sumt.
Sem betur fer var ekki mikið um svona skrýtna söngtónleika á árinu, en ef
hægt er að kalla óperusýningar söngtónleika (sem er ekki alveg sanngjarnt!) þá
verð ég í þessu samhengi að minnast á draugalega leikstjórn Jamie Hayes á
Toscu eftir Puccini, sem frumsýnd var í febrúar. Hayes gerði tilraun til að setja
óperuna upp í anda gamalla hrollvekja á borð við Frankenstein Mary Shelley
og var útkoman einhverskonar B-myndaópera sem virkaði ekki fyllilega, þó
vissulega væri margt ágætlega gert.
Mun öflugri var draugagangurinn í The Turn of the Screw, eða Tökin hert,
eftir Benjamin Britten, en það var seinni stóra sýning íslensku óperunnar á
116
TMM 2006 • 1