Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1996, Qupperneq 49

Helga Finnsdóttir:
I Bjarkahlíð
✓
Istórum skógi við Bústaðaveg í
Reykjavík stendur stórt og fallegt
hús sem heitir Bjarkahlíð. A haust-
dögum 1973 hafði það komist í eigu
Reykjavíkurborgar. Nokkur fjölfötl-
uð böm höfðu veturinn áður fengið
umönnun og þjálfun í Reykjadal í
Mosfellssveit en áttu þennan vetur í
engin hús að venda. Foreldrar fleiri
fjölfatlaðra bama leituðu lausna fyrir
sín börn. Því var það að þessa haust-
daga gerðust þessir foreldrar og börn
þeirra hústökufólk. Þessi foreldra-
hópur var dyggilega studdur af Þor-
steini Sigurðssyni, þá sérkennslufull-
trúa ríkisins, og Sævari Halldórssyni,
bamalækni.
Húsið Bjarkahlíð bauð upp á ýmsa
möguleika. Þegar inn var komið
fæddust hugmyndimar hver af annarri
og þær héldust í hendur við fram-
kvæmdir. Brátt fylltist húsið af börn-
um, góðu fólki og góðum ásetningi.
Þarna voru margar vistarverur og
þama mátti kenna, þjálfa og leika sér.
Þroskaþjálfar fengust til starfa og
forstöðukona var Katrín Guðmunds-
dóttir. Anna Þórarinsdóttir, sjúkra-
þjálfari hreiðraði um sig í kjallaranum
og vann þar hina ótrúlegustu sigra við
erfiðar aðstæður. Sævar Halldórsson
og Haukur Þórðarson, læknar, ásamt
Þorsteini Sigurðssyni, sérkennara, og
Maríu Kjeld, talkennara, aðstoðuðu
við greiningu á ástandi barnanna,
þjálfun þeirra og kennslu. Fleiri komu
við sögu. Eva Júlíusdóttir, sálfræð-
ingur, athugaði nokkur börn, Sigríður
Bjömsdóttir, myndþjálfi kom í nokkur
skipti og ekki má gleyma öllum þeim
sem gáfu leikföng, áhöld og annað
nauðsynlegt. Allt þetta fólk vann
mikið og þrotlaust starf. Fyrstu þrjá
mánuðina var skólinn rekinn á
kostnað foreldranna sem höfðu
stofnað með sér félag.
Foreldrar fatlaðra bama höfðu litla
aðstoð eða leiðbeiningar fengið.
Hver gat sagt þeim hvað var að börn-
um þeirra, hvað hægt var að gera fyrir
þauoghvernigáttiaðgeraþað. Ljóst
var að margvíslegar fatlanir kölluðu
Helga Finnsdóttir.
á margbreytilegar úrlausnir og ekki á
færi foreldranna að leita uppi allt
úrlausnarfólk og hvert átti fólkið svo
sem að vísa. Hver átti að móta með-
ferðaráætlun og sjá um að hún yrði
framkvæmd ? Bömin sem byrjuðu í
skólanum voru sex og þeim fjölgaði
brátt en hvað um öll önnur fötluð
böm?
Jú, foreldrar þeirra gátu komið
með þau í Bjarkahlíð og fengið nauð-
synlegar leiðbeiningar. Þama starfaði
saman hópur fólks sem gat aðstoðað,
gat greint hvað var að og hvað þurfti
að gera. Það lá því beinast við að kalla
þetta greiningarstöð auk þess sem
þetta var skóli fyrir fjölfötluð böm.
Bömin þurftu að dvelja þama um
tíma til þess að hægt væri að greina
þau og mörg þeirra áttu heima utan
Reykjavíkur. En í Bjarkahlíð voru
margar vistarvemr. Við gátum því
haft þarna gistiheimili á sama stað.
Foreldrarnir og böm þeirra gátu einn-
ig gist þama ef þau komu í bæinn ann-
arra erinda vegna bamanna en læknis-
ferðir voru tíðar. Við vissum sjálf að
það var ekkert grín að búa með fatlað
bam á annarra manna heimilum og
það var líka kostnaðarsamt að sækja
alla þjónustu í þessum efnum til
Reykjavíkur. Fyrstu mæðumar komu
til dvalar með börn sín frá Selfossi og
Stykkishólmi.
s
IBjarkahlíð var því komið á fót
skóla, greiningarstöð og gistiheim-
ili. En hvað með bömin sem höfðu
verið greind og voru ekki í skólanum.
Þau höfðu ekki aðgang að leikföngum
og tækjum sem börnin í skólanum
höfðu. Því ekki að lána út þroskaleik-
föng til lengri og skemmri tíma.
Fyrsti vísirinn að leikfangasafni
(lekoteki) varð einnig til.
Þetta var lítill snjóbolti en hann
hlóð utan á sig og er nú orðinn heljar-
stór. Það er gaman að hafa verið með
í leiknum þegar byrjað var að hnoða
hann og við sem áttum þátt í því efuð-
umst aldrei um að hann yrði stór. Að
ári liðnu urðum við að rýma Bjarka-
hlíð og skólinn fluttist í Kjarvalshús.
Þar stækkaði greiningarstöðin og
leikfangasafnið en gistiheimilið flutti
í annað húsnæði á vegum foreldra-
félagsins. Fyrst var í Kjarvalshúsi
forstöðukona Rannveig Löve, kenn-
ari, en síðan Anna Hermannsdóttir,
fóstra. Fleiri sérfræðingar bættust í
hópinn svo sem Guðrún Jónsdóttir,
félagsráðgjafi, Ingibjörg Símonar-
dóttir og Sylvia Guðmundsdóttir,
talkennarar, sálfræðingarnir Grétar
Marinósson og Tryggvi Sigurðsson,
sérkennarar og þroskaþjálfar.
Nú eru 23 ár liðin frá því að við
skoðuðum fallega húsið í skóg-
inum. Þetta var lifandi hús, viði klætt
að innan og óvenjulega haganlega og
vistlega innréttað. Einhvern veginn
var þetta hús heimur út af fyrir sig og
öðru vísi en önnur hús í Reykjavík.
Þarna skutu hugmyndir frjóöngum
eins og gróðurinn í skóginum. Þetta
voru hugmyndir sem hafa vaxið, dafn-
að og laufgast eins og bjarkirnar í
Bjarkahlíð. ÍBjarkahlíðvarandrúms-
loft bjartsýni, jákvæðni, umhyggju og
alúðar sem þarf til þess að hlúa að
öllum gróðri. Þeir sem húsið reistu í
upphafi höfðu ræktað upp skóginn og
hlúð að hveijum vaxtarsprota. Kraftur
þeirra, sem þarna sást í öllum um-
merkjum, fylgdi okkur. Það er
kannski engin tilviljun að merki
samtakanna Þroskahjálpar er eins og
það er; gildur og laufgaður trjástofn.
Helga Finnsdóttir
Höfundur var lengi formaður
Foreldrafélags barna með
sérþarfir.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
49