Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Blaðsíða 8

1901
(5
fyi stu skarlatssóttarsjúklingana, að sótlin hefði borizt á bæ þann í Reykjavíkurhéraði,
er hún fannst fyrst á, Lónkot í Hraunum, með pilti, er þar átti heima, en hafði verið
til dvalar á Kalmanstjörn i Höfnum, hafði sýkzt þar og verið fluttur þaðan sjúkur
heim að Lónkoti. En að sögn piltsins hafði sjómaður á Kalmanstjörn, er mjög hafði
vanið komur sínar í enska botnvörpunga, tekið „ókennilega veiki“ fyrir h. u. b. 3 vik-
um. Nokkrum dögum síðar hafði svo pilturinn veikzt svipað og' sömuleiðis annar
piltur til á Kalmanstjörn. Pilturinn kom heim að Lónkoti á mánudag. Systir hans
veiktist á miðvikudag og 2 yngri systkini hans á fimmtudag. — Héraðslæknirinn í
Keflavíkurhéraði taldi á hinn bóginn, að skarlatssóttar hefði ekki orðið vart í sínu
héraði fyrr en í júlímánuði, en ekki ósannar það sögu Lónkotspiltsins, sýnir aðeins,
að héraðslæknisins hefur ekki verið vitjað til sjúklinganna á Kalmanstjörn né hann
fengið þá lýsingu af sjúkdómi þeirra, er hann gæti ráðið af, að þeir hefðu skarlats-
sótt. Áður en langt leið barst sóttin til Reykjavíkur og þaðan til annarra héraða,
þrátt fyrir miklar og dýrar sóttvarnartilraunir, og 1901 hélt hún enn áfram að breið-
ast út og það svo mjög, að hennar varð meira eða minna vart í nálega % læknishérað-
anna á árinu. Vörnurn var alls staðar beitt framan af; er svo að sjá sem sumir lækn-
anna séu ánægðir með árangurinn af þeim, en sannast að segja virðast þær hafa
verið harla gagnslitlar. Fór og svo að lokum, að þeim var smám saman hætt, er sóttin
var komin um allt, og var byrjað að fella þær niður sums staðar á þessu ári. Var
sóttin oftast mjög væg, miklu vægari en venjulegt var talið, og mun það hafa átt
mestan þáttinn í því, hve varnir gengu illa, því að bæði hefur það leitt til þess, að
henni hefur oft verið leynt vísvitandi eða óviljandi; ruglað sainan við aðrar sóttir,
svo sem hálsbólgu eða rauða hunda. Sumir læknar voru jafnvel helzt á því, að far-
sótt þessi væri ekkert annað en rauðir hundar, eða þá eins konar millisjúkdómur
milli skarlatssóttar og rauðra hunda (rubeola scarlatiniformis eða „vierte Krank-
heit“), þótt ekki sé þetta raunar sagt fullum fetum í neinni skýrslunni. Er þetta að
vísu fremur ólíkleg't, því að þung og „typisk“ skarlatssóttartilfelli komu fyrir, en á
hinn bóginn getur vel verið, að rauðir hundar hafi gengið sums staðar jafriframt
skarlatssóttinni og verið taldir í flokki með henni. — Hér fer á eftir útdráttur úr því
helzta, sein læknar rituðu um skarlatssóttina í ársskýrslum sínum:
Reykjavikurhérað: I Reykjavík kom sóttin alls á 92 heimili; á 71 heimili veiktist
aðeins 1 manneskja, á 12 heimilum 2 manneskjur og á 9 heimilum fleiri en 2. Sótt-
vörnum var haldið uppi allt árið á sama hátt og áður.
Kjósarhérað: Skarlatssóttin hefur verið mjög væg, sumir sjúklingarnir alls ekki
lagzt í rúmið, enginn dáið.
Ólafsvíkurhérað. Skarlatssótt gekk víðs vegar í héraðinu fyrri part ársins. Fyrstu
tilfelli af veikinni sá ég 9. apríl, en ég er sannfærður um, að hún hefur byrjað löngu
fyrr í vissum hlutum héraðsins, þótt ég væri ekki látinn vita af því vegna þekkingar-
leysis almennings á veikinni og vegna þess, hve væg hún yfirleitt var.
Reijkhólahérað: Fyrstu dagana af nóvember kom hálsbólga með útslætti á 1
bæ í þessu héraði, en var mjög væg, og seint 1 þeim mánuði (19. nóv.) fluttist hún til
Reykhóla, þar sem hún var til ársloka. Veikin var svo væg á flestum, að krökkum varð
varla haldið í rúminu, þangað til engar veikindamenjar sáust á þeim, sem tíðast var
um og undir 5 daga. Grun um skarlatssótt — hafi það nokkurn tíma hún verið —