Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Qupperneq 14

1901
12
lingar hafa verið skráðir í iðrakvefsdálkinn, og segja þó sumir, er það hafa gert, að
réttara niundi hafa verið að nefna garnaveikina, er í héruðum þeirra gekk, blóðsótt.
Hún, blóðsóttjn (dysenteria), er ekki talin sérstaklega á skránum nema úr 8 héruð-
um, 71 tilfelli alls. En auk þess eru talin 44 tilfelli af sóttinni í aðalskýrslunni úr
Höfðahverfishéraði, en ekkert talið í farsóttaskrám þaðan, hvernig sem á því hefur
staðið. Þeim er hér bætt í farsóttaskrárnar, svo að alls eru þar taldir 115 með dysen-
teria. Með iðrakvefi (chol. & cat. intest. ac.) eru 1345 taldir á skránum; eru fleiri eða
færri taldir úr öllum héruðunum, nema þeim, sem læknislaus voru, og 1, sem var
læknislaust nema 3 síðustu mánuðina. Er þetta með langflesta móti, eftir því sem þá
gerðist, og fleira en nokkurt ár áður, síðan farið var að gefa út skýrslurnar. — Dr. J.
Jónassen landlæknir segir í skýrslunni fyrir 1900, að mest hafi borið á garnakvefi
síðari part sumars, á haustin og' framan af vetri, og muni það vera að kenna skyr-
og' sláturáti. 1901 var veikin hvað fátíðust í sept., með tíðara móti í okt. og tíðust í
nóvember, en ekki er líklegt, að mataræðið hafi valdið þessum mánaðaskiptum að
faraldrinum, (ef skyr- og' sláturáti hefði verið um að kenna, hefði hún átt að vera
tíðari í sept, og okt. en í nóv.). Orsök þeirra hefur vafalaust verið sú, að sóttin hefur
verið næm og gengið yfir sem farsótt, enda er auðséð, að læknum hefur yfirleitt
verið það ljóst. Þetta er það helzta, sem héraðslæknarnir segja um háttalag sótta
þessara:
Reykjavikurhérað: Litla kólera hefur þetta ár verið talsvert vægari en oft áður.
Borgarfjarðarhérað: Tilfelli þau, sem ég sá af cholerine, voru flest mjög áköf
og' vérri íniklu en þau, sem ég' hefi séð hér áður.
Dalahérað: Garnakvef g'erði vart við sig á stöku stað alla mánuði ársins nema i
september, nóvember og desember. Voru einkum brögð að þessari veiki á 1 bæ
í Haukadalshreppi í apríl — 5 sjúklingar — og var varað við samgöngum við bæinn,
þótt veikin væri væg', og' það var hún á hinum stöðunum einnig.
ísafjarðar: Dysenteria kom fyrir í 3 síðustu mánuðum ársins, einkum á börn-
um, en þó á fullorðnum líka, og varð þrálát á mörgum.
Strandahérað: Af garnaveiki hafði ég til meðferðar 7 tilfelli á árinu, öll freniur
væg. Faraldur var að veikinni í l'ebr. og marz. Fjöldi manns veiktist af henni,
en ekki var læknis leitað nema í örfáum tilfellum; hefur hún því verið mjög væg á
flestum.
Miðfjarðarhérað: Nokkuð bar á lífsýki, sem ég hefi sett undir cholerine &
catarrh. intest. acut. á skýrslurnar, var hún mjög slæm á allmörgum og líktist oft
dysenteri.
Blöndaóshérað: Veikin hagaði sér að öllu leyti sem acut infectionssjúkdómur;
fylgdi henni mikill hiti, magnleysi og beinverkir; veikin byrjaði nálega ávallt með
uppsölu samfara niðurganginum, en uppsalan hélzt ekki nema fyrstu dagana, nið-
urgangurinn miklu lengur, oft hálfan mánuð eða meira. Stundum var blóðniður-
gangur og nálega ávallt miklir tenesmi. Þótt ég hafi þetta ár tilfært sjúkdóminn á
sjúkraskránum sem catarrh. inlest. acut., þá væri ef lil vill réttara að telja hann til
urðu i liéraðinu þetta ár, og licl'ur sjúkdómur ])essi verið talinn af fráfarantli lækni, en þeim, er
við tók, ekki verið kunnugt annað um hann en það, sem hann hei'ur ritað í skýrsluna, og ekki er
sóttin talin á mánaðarskrá. Líkast til hefur þetta verið þung taugaveiki.