Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Qupperneq 22

1901
20
3. Geislasveppsbólga (actinomycosis).
í sjúkdómaupptalningu úr Mýrdalshéraði er talinn 1 sjúklingur með actino-
mycosis genae, en ekkert um hann sagt að öðru leyti.
4. Holdsveiki (lepra).
Á mánaðarskrám eru taldir 9 sjúklingar með líkþrá (1. tuberosa) og 11 með
limafallssýki (1. anaesthetica). Á þessuin tölum er ekkert mark takandi og' fyrst
og fremst af því, að fæstir Iæknanna geta annarra holdsveikra á mánaðarskrám en
þeirra, sem þeir sjá í fyrsta sinn. En í holdsveikisbækur héraðanna voru allir þeir
holdsveikir sjúklingar skráðir, sem héraðslæknar vissu uin, og útdráttur úr bókun-
um sendur landlækni upp úr hverjum áramótum, holdsveikisskýrslur svo nefndar.
Þær skýrslur sendi landlæknir síðan tii yfirlæknisins við holdsveikraspítalann í
Laugarnesi, er samdi aðalskýrslu um holdsveikina ujip úr þeim. Hvorki holdsveikis-
skýrslur héraðslæknanna frá þessum árum né aðalskýrslur yfirlæknisins við holds-
veikraspítalann, próf. Sæmundar Bjarnhéðinssonar, hefur tekizt að finna nú, þrátt
fyrir allmikla leit, en sú bót er í máli, að í Heilbrigðisskýrslum fyrir 1911—1920, er
próf. Guðm. Hannesson gaf út, er prentaður útdráttur próf. Sæm. Bjarnhéðinssonar
úr holdsveikisskýrslunum. Sést þar, að i árslok 1901 hefur verið 71 maður holdsveik-
ur á landinu utan sjúkrahúss, sem læknar vissu um, þar al' 37 líkþráir og 34 lima-
fallssjúkir. En vitanlega hafa og verið til holdsveikir menn, sem héraðslæknar vissu
ekki um, og er til dæmis uin það þessi frásaga héraðslæknisins í Eyrarbakkahéraði:
„Lepratilfellið í desembersjúkraskrá minni er einkennilegt að því leyti, að mað-
urinn hefur haft lepra í 20—30 ár, en enguin hefur komið til hugar að segja mér til
lians, af því að veiki hans var svo kunn, að álitið var sjálfsagt, að ég' hlyti að vita
af honuin."
Þegar svona gekk með sjúkling, sem telja má víst, að hafi haft greinileg og áber-
andi sjúkdómseinkenni og átti heima í tiltölulega þéttbýlu héraði, má nærri geta, að
fleiri eða færri hafi leynzt alllengi, meðan sjúkdómurinn var í byrjun og' einkenni
hans ógreinileg', ekki sízt í strjálbýlum héruðum og víðlendum. Jafnan var og eitt-
hvað af héruðum læknislaust þessi árin, og hefur að sjálfsögðu vantað þaðan holds-
veikisskýrslur. Við rannsóknir, er próf. Sæm. Bjarnhéðinsson gerði síðar um byrj-
unarár veikinnar hjá nýjum sjúklingum, er komu á holdsveikisskýrslur og sjúkl.
er komu á spítalann, kom það lika í ljós, að jafnan var eitthvað af sjúklingum með
byrjandi holdsveiki, er læknar vissu ekki um. Þetta ár, 1901, voru þannig, auk þeirra,
sem taldir voru á holdsveikisskýrslum héraðslækna, eigi færri en 37 með byrjandi
sjúkdómseinkenni: 17 með líkþrá og 20 með limafallssýki. Voru í árslok 1901 alls
169 holdsveikir menn á landinu (89 með líkþrá og 80 með limafallssýki). Af þeim
voru 61 í holdsveikraspítalanum í Laugarnesi og 108 utan spítalans. Karlar voru 99,
konur 70.
5. Sullaveiki (echinococcosis).
110 sjúklingar eru taldir á mánaðarskrám, en aðalskýrslan úr Grímsneshéraði
her með sér, að þar hefur láðzt að skrá 3, og eru því skráðir 113 að þeim meðtöldum.