Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Qupperneq 52

1902
50
Scorbutus varð ég var við hjá 4 mönnum. Allir voru sjúklingarnir bláfátækir menn,
sem áttu við lítið og óhentugt viðurværi að búa.
3. Fátíðir sjúkdómar og- sjúkdómseinkenni.
Um 1 sjúkling með ascariasis er getið í sjúkdómsupptalningu úr Reyðarfjarðar-
héraði.
í sjúkdómaupptalningu úr Keflavikurhéraði er getið um 1 sjúkling með skjald-
kirtilsrýrnun (myxoedema), en annars ekkert frá honum skýrt.
1 aðalskýrslu úr Mýrahéraði er skýrt frá eggjastokksæxli (cystis ovarii), sem
þar var skorið til og tekið burt. Var það svo stórt, að engin leið var að ná því út um
skurðinn á kviðnum, fyrr en tæmdur hafði verið mikitl vökvi úr stærslu hólfunum
með ástungu. Var vökvinn og æxlið, sem seinast náðist í heilu lagi, 37% pund að
þyngd. Konan var 56 ára, greri fljótt og vel.
Um sykursýki (diabetes mellitus) var hvergi getið 1901 nema i Vestmannaeyj-
um um 1 sjúkling, en þetta ár er getið um hana í 3 héruðum: Reykjavíkur, ísafjarðar
og Akureyrar. Sjúklingurinn í ísafjarðarhéraði var útlendingur, um Akureyrar sjúk-
linginn er ekki nánar getið, en þetta er sagt um sjúklinginn í Reykjavíknrhéraði:
„Hér lel ég réttast að láta þess getið, að á þessu ári sá ég 1 sjúkling, roskinn karl-
mann, með diabetes mellitus. Hann dó miðsumars af coma diabeticum — hafði haft
sjúkdóminn mörg ár. Þessi sjúkdómur virðist vera mjög' sjaldgæfur í íslenzkum
mönnum — ég hef aldrei séð hann áður, svo að fullvíst hafi verið.“
Um vatnssýkislækningu með ástungu er getið úr Eyrarbakkahéraði: „Á konu í
Ölfusi varð ég að stinga þrisvar sinnum sakir ascites, og tappaði af henni 8 + 10
+ 10 potta; við síðustu ástunguna batnaði henni, og er hún nú heil heilsu.“
Ekki er getið um, hvenær ástungurnar voru gerðar, svo að ekki verður séð, hve
lækningin hefur reynzt endingargóð, því að skýrslan er dagsett rétt eftir áramótin
2 héraðslæknar, í Reykjavíkurhéraði og Mýrdalshéraði, segja frá ímyndaðri
barnsþykkt (grossesse nerveuse). Að visu fer því fjarri, að sjúkdómurinn — móður-
sýki — sem þessari ímyndun veldur, sé eða hafi verið fátíður, en þetta sjúkdóms-
einkenni er það, og eru því hér settar lýsingar læknanna:
Reykjavíkurhérað: Mín var vitjað til konu, 39 ára að aldri .Hún hafði aldreí
fætt, en þóttist nú hafa orðið ólétt i janúarmánuði, sagðist samt hafa misst blóð á
hverjum mánuði síðan „á þorra“. Hún kvaðst hafa gildnað jafnt og þétt, eins og til
stæði, og kvaðst fyrir skömmu vera farin að finna fóstrið hreyfast. Sagðist oft hafa
verið lasin um meðgöngutímann og síðustu vikurnar legið í rúminu — ekki getað á
fætur stigið. Hún sagðist oft ropa tímum saman. Ég fann mikinn meteorismus —-
var kviðurinn álíka stór sem á konu, er komin er langt á leið. Annars ekkert abnormt.
Mér tókst að sannfæra konuna um, að hún væri ekki vanfær. Þegar ég sté á hest-
bak, var hún komin út á tún að raka.
Mýrdalshérað: Tvisvar hef ég verið sóttur til sængurkvenna án þess þó að þurfa
nokkuð að hjálpa náttúrunni, þ. e. það gekk allt normalt í annað sinnið, en í hiít
skiptið vantaði ekkert nema barnið. Stúlkan, sem yfirsetukonan var búin að vera hjá
í 2 sólarhringa og lét sækja mig til, var alls ekki þunguð, heldur svo normal, sem
hugsazt gat. Ég hafði ekkert annað ráð en skipa stúlkunni á fætur og út á tún að