Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Side 77

sýkjast. I'jarlægð frá lækni var þá víða mikil, og i'ólk var ekki vanl að leita lil læknis
vegna smávægilegra kvilla, er það taldi vera, og' vissi ekki, að g'átu orðið banvænir,
þótt meinlitlir virtust í fyrstu. Þá má og telja víst, að sumt af þeim meltingarkvillum,
er þeir læknar, er á annað borð minnast á aðra sjúkdóma en farsóttir o. s. frv., telja
meðal tíðustu sjúkdóma, hafi verið botnlangabólga. Að botnlangabólgu er getið hér í
þetta sinn meðal fátíðra sjúkdóma, ber því ekki að skilja svo, sem hún hafi í rauninni
verið sérlega fátíð, því að til ])ess eru litlar líkur, heldur svo, að hennar sé sjaldan getið
í skýrslum frá þessum árum. En ástæðan til þess, að hennar er nú getið, er sú,
að á þessu ári, var, eftir því, sem næst verður komizt, í fyrsta sinn tekinn botnlangi úr
manni með botnlangabúlgu. Það ár voru gerðir skurðir á 3 botnlangasjúklingum í
lækningaskyni. Gerði Guðm. Magnússon 2 þeirra á spítala St. Josephs systra í Iteykja-
vík, en í skýrslunni þaðan verður ekki séð, hvers konar aðgerð fór fram, því að að-
gerðin er kölluð kviðrista vegna botnlangabólgu, en þess ekki gelið, hvort botnlang-
inn var tekinn eða hann var grafinn burt og aðgerðin aðeins til að hleypa út grefti.
Annar þessara sjúklinga dó af pylephlebitis suppurativa, er sjálfsagt hefur verið af-
leiðing' af botnlangabólgunni. Þriðja botnlangaskurðinn g'erði Guðm. Hannesson á
Akureyrarspítala, og er það í fgrsta sinn, sem það er sagt fnllum stöfum, að botn-
langinn hafi verið tekinn hér á landi, en frá þessari aðgerð er greint í skýrslu héraðs-
læknis um spítalann. Að vísu er getið um fáeinar aðgerðir vegna botnlangabólgu árin
1900—1902, sem um suraar er víst, að þær voru ekki annað en opnun afmarkaðra ígerða
frá botnlanganum, og líklegt um hinar.
III. Fæðingar.
Læknar hjálpuðu konum í 80 skipti við fæðingar. Þar af voru 0 tvíhurafæðingar.
Sitjanda bar að í 6 skipti (Skipaskaga 1, ísafjarðar 1, Akureyrar 2, Höfðahverfis 1,
Fáskrúðsfjarðar 1), fót i 1 skipti (Barðastrandar)., framhöfuð i 1 skipti. (Dala) og
enni í 1 skipti (Skipaskaga). Skálega var 5 sinnum (Barðastrandar 2, Rangár 2 og
Grímsnes 1). Legkaka lá fyrri 4 sinnum (Reykjavíkur 1, Seyðisfjarðar 1, Reyðarfjarð-
ar t og' Eyrarbakka 1). Barnsfararkrampi (eclampsia) kom fyrir í 4 skipti, í 2 skiptin
seint á meðgöngutíma (Barðastrandar 1, Hesteyrar 1), og dóu þær konur báðar, í hin
skiptin við fæðingu á réttum tíma, (Reykjavíkur og Dala), og lifðu báðar konurnar.
1 kona beið bana af blóðlátmn eftir fæðingu (Vestmannaeyja), var aðfram komin,
er læknir kom, og dó rétt eftir að hann tók fylgjuna. Alls þurfti að taka fylgju í 22
skipti. Börn voru tekin með töng 44 sinnum. Vending var gerð 12 sinnum og börnin
dregin út á fæti. 6 önnur börn voru dregin út á sitjanda eða fæti. Af barni, er bar að í
skálegu, var höfuðið tekið (decapitatio) og barnið dr.eg'ið út á handlegg (Barðastrand-
ar). Höfuðstunga var gerð í 3 skipti (Borgarfjarðar, Ólafsvikur og Dala) og börnin
dregin út með kranioklast. 28 börn komu andvana, að þessum 4 börnum meðtöldum.
Allar konurnar lifðu nema þær 3, sem getið var, og er þess víðast geLið, að þeim hafi
heilsazt vel. Þó fékk 1 kona fistula urethrö-vaginalis upp úr erfiðri tangarfæðingu.