Studia Islandica - 01.06.1940, Side 44

42
Tcomast nær því að skera úr, hvort hún að uppistöðu
og frásagnarhætti líkist þeim sögum, sem gildastar
ástæður eru til þess að telja runnar af stofni munn-
mæla.
IV. SAMSETNING OG FRÁSAGNARHÁTTUR.
Hrafnkatla er tvímælalaust sú íslendinga saga, sem
er einsteyptust og samfelldust heild. Frá því að byrj-
að er að segja frá ríki og ofsa Hrafnkels í 2. kap., leið-
:ir einn atburðurinn annan af sér í samanhnitaðri
keðju: heitstrenging Hrafnkels, yfirsjón Einars og
víg, sáttaboð við Þorbjörn og neitun þess, Sámur tek-
ur upp vígsmálið, sem virðist vonlaust, óvænt liðveizla
Þjóstarssona, sem fyrir andvaraleysi Hrafnkels verð-
ur honum að falli, bæði á alþingi og heima í héraði,
niðurlæging hans og nýr uppgangur, víg Eyvindar,
Hrafnkell réttir hlut sinn og svínbeygir Sám, Sámur
gerir enn tilraun til þess að fá liðveizlu gegn Hrafn-
keli, en er synjað hennar, lok Hrafnkels og sögunn-
ar. Þessum þræði er haldið svo markvisst og útúrdúra-
laust, að því verður helzt jafnað við þá þætti, sem
bezt eru saman settir (t. d. Auðunar þátt vestfirzka),
en engin önnur saga kemst fyllilega til jafns við það.
Næst standa til samanburðar tvær sögur, sem báðar
eru stuttar og með skýrum þræði, Hænsa-Þóris saga
og Bandamanna saga. En ef vér hugsum oss, að all-
ar þessar þrjár sögur ætti að endursegja eftir einn
yfirlestur, myndi það koma í ljós, að auðveldast er að
fá skýrt yfirlit um efni Hrafnkötlu og muna allt í
henni, sem máli skiptir. Og úr henni má minnst missa
sig, svo að þráðurinn haldist. Hænsa-Þóris saga væri
alveg heilleg, þó að úr henni væri sleppt hinni mis-
heppnuðu tilraun Þorbjarnar stíganda að leita lið-
veizlu Tungu-Odds eftir brennuna eða viðskiptum