Studia Islandica - 01.06.1983, Page 98

96
oddur tóku engan þátt í erfinu, þeir tóku einskis manns
kveðju, heldur gengu rakleiðis í eldaskála og settust þar
við eldinn, en heimamenn flýðu þaðan. Þama sátu þeir
Þóroddur vms eldurinn var kulnaður, þá hurfu þeir á
brott. Svona gekk þetta hvert kvöld, meðan erfið stóð.
Sumir héldu, í fastheldni á hina ófullnægjandi iskýringu
á þessum fyrirhurði, að þetta myndi af taka er lokið væri
erfinu. Það fer hins vegar á þveröfuga leið. Kvöldið eftir
erfislokin komu ekki aðeins þeir Þóroddur til eldanna,
heldur einnig Þórir viðleggur og þeir aðrir, sem grafnir
voru að kirkju. Meira gat skipbrot „fomeskjunnar“ vart
verið. Nú stukku heimamenn úr eldhúsinu „sem ván var
at, ok hQfðui hvárki á því kveldi ljós né steina ok enga
þá hluti, at þeir hefði neina vem af eldinum.“ (E 149).
Næsta kvöld var eldurinn kveiktur í öðm húsi, og
álitið að þá kæmu þeir ekki eða isíður, en þó vitjuðu báðar
sveitirnar eldsins sem fyxr. Þá gaf Kjartan það ráð, að
gera skyldi langeld mikinn í eldaskála, en máleld í öðm
húsi. Það ráð dugði, þeir Þóroddur höfðu langeldinn fyrir
sig, en heimamenn höfðu annan eld til daglegra þarfa.
Fór svo fram um öll jólin, segir í sögunni. (E 148-49).
Hér er þrítala á ferðinni, en þó ekki eins greinileg og
munnmælaleg og í frásögninni af selshöfðinu. „Þat kveld,
er boðsmenn vám brottu“ brást sú von, að þessi ósköp
tæki af með erfinu, „annat kveld eptir“ sannaðist hald-
leysi þess ráðs að færa eldinn, en „it þriðja kveld“ gaf
Kjartan það ráð sem dugði.
12.2. Nú skiptir nokkm, hvort það getur verið rétt að
heiðnir menn hafi talið sædauðmn vel fagnað „at Ránar“
ef þeir vitjuðu sjálfir erfis síns. Ef rétt er, gæti hér verið
byggt á gömlum munnmælum. Mjög er hæpið að svo
sérhæft trúaratriði sem þetta hafi getað lifað án tengsla
við ákveðið atvik.
Skemmst er frá því að segja, að engar heimildir em
um þessa trú í germanskri heiðni, en það segir lítið um