Rit Mógilsár - 2013, Síða 34

34 Rit Mógilsár 27/2012

hefur engin skipuleg úttekt farið
fram á þessum tilraunum. Vegna
þess hvernig tilraunirnar voru settar
upp og vegna mikilla affalla reyndist
einungis unnt að meta hversu vel
eða illa ólíkar landgerðir hentuðu til
elriræktunar. Í stuttu máli sýna
niðurstöðurnar að elri hentar vel í
mela og gróðurlítið land en alls ekki í
frjósamt graslendi. Því miður var
gráölur ekki tekinn með í þessar
tilraunir en samanburður við þá
tegund hefði verið gagnlegur.
Árið 1989 var safnað hrísöl og
hæruöl í Magadan í Austur-Síberíu
og árið 1993 á Kamtsjatka. Þessi
efniviður fór á nokkra staði en hefur
ekki verið skoðaður skipulega síðan.
Reynslan af hæruöl er ekki góð og
hrísölurinn hefur enga kosti fram yfir
grænöl frá Alaska.
Tegundir sem nýst gætu í
skógrækt
Þær elritegundir sem mynda tré og
hugsanlega gætu nýst til
viðarframleiðslu eru gráölur, blæ-
ölur, rauðölur (svartölur) og hugsan-
lega ryðölur (rauðölur). Engar
kvæmatilraunir hafa verið gerðar
með þessar tegundir, sem er mjög
bagalegt.
Gráölur
Náttúrulegt útbreiðslusvæði gráöls
nær yfir Norðurlöndin og Austur í
Rússland og teygir sig um austan-
verða Evrópu, allt til Balkanskaga og
Miðjarðarhafs. Gráölur hefur vaxið
vel og áfallalaust víða um land.
Virðist þá einu gilda hvaðan af
Norðurlöndunum hann er ættaður.
Gráölur virðist lifa vel þar sem
honum er plantað beint í óunnið
mólendi (Halldór Sverrisson; eigin
athuganir). Vaxtarform gráöls er
hins vegar ekki heppilegt ef ætlunin
er að nýta hann í borðvið því stofnar
hans eru oft margir og sveigðir.
Þetta mætti vafalaust bæta með
kynbótum. Það einkennir vöxt gráöls
að hann myndar hliðargreinar á árs-
sprotanum samsumars við góðar
aðstæður, en sá eiginleiki er sjald-
séður hjá trjám á Íslandi. Gráölur er
gjarn á að mynda rótarskot.
Galli við gráöl er hversu fræmyndun
misferst oft vegna þess að hann
2. mynd. Gráölur í kirkjugarðinum í Grafarvogi í Reykjavík (Ljósm. Halldór Sverrisson).