Rit Mógilsár - 2013, Blaðsíða 99

Rit Mógilsár 27/2012 99

umfram lindifuru í yndisskógrækt.
Tegundaval - niðurstaða í bili
Miðað við markmið, land og markað
er hlutfall birkis í gróðursetningu of
hátt. Miðað við land sem býðst til
skógræktar er hlutfall sitkagrenis
heldur hátt. Stafafura og rússalerki
falla hins vegar vel að markmiðum,
mörkuðum og framboði á landi og
því mætti hlutur þeirra í gróður-
setningu vera meiri. Sérstaklega ætti
að auka hlutfall stafafuru frá því sem
verið hefur, þar sem rússalerki er í
raun takmarkað við N- og A-land.
Vegna markaða fyrir lífmassa ætti
einnig að auka hlut alaskaaspar í
gróðursetningu verulega.
Hvatt hefur verið til þess að auka
fjölbreytni í gróðursetningu og
blanda saman tegundum, bæði út
frá öryggis- og landslagssjónar-
miðum. Í yndisskógrækt á það
fullkomlega við en í framleiðslu-
skógrækt getur mikil blöndun gert
ræktun flóknari og þar með aukið
kostnað og/eða dregið úr hagnaði. Í
landgræðsluskógrækt getur blöndun
dregið úr árangri þegar farið er að
nota þriðju- eða fjórðu bestu tegund
til að ná fjölbreytni þótt tegundin
henti í raun ekki.
Það eru m.ö.o.
takmörk fyrir því
hversu æskilegt sé
að blanda saman
tegundum í skóg-
rækt og ekki víst að
blöndun eigi alltaf
best við.
Við áætlanagerð í
skógrækt þarf að
taka ákvarðanir með
tilliti til allrar lot-
unnar, þ.m.t. hvaða
tegundir og kvæmi
séu líkleg til að ná
settum markmiðum
og að þörfin á auka-
aðgerðum sé sem minnst. Því er
nauðsynlegt að skógfræðingar séu
vel að sér í þeim efnum, að þeir
fylgist með rannsóknum og fari eftir
niðurstöðum þeirra. Mest um vert er
að þeir séu ekki að gera risastórar
samanburðarlausar tilraunir, t.d. um
það hvort virkilega sé rétt að
sitkagreni drepist í sumarfrostum á
flatlendi eða að rauðgreni og
fjallaþinur þurfi í alvörunni skerm til
að lifa af. Það er ekki nauðsynlegt að
hver einasti skógfræðingur eða
skógareigandi læri slíkar lexíur á
eigin skinni. Enn síður ætti hann/hún
að þurfa að læra sömu lexíuna oft.
Notum að staðaldri bestu mögulegu
tegund, besta mögulega kvæmið og
bestu mögulega þekkingu.
Kvæmaval – næstu skref
Fyrir íslenskt birki, rússalerki, sitka-
greni og alaskaösp er staða
þekkingar hér á landi sú að við
getum í flestum tilvikum verið
nokkuð örugg um kvæma/klónaval
miðað við landgerðir og landshluta
þannig að viðunandi árangur náist í
skógrækt. Staða þekkingar á
stafafuru er lakari en fer batnandi.
Hvað athyglisverðastur er árangur-
inn af notkun rússalerkis úr

3. mynd. Hlutfallsleg gróðursetning eftir tegundum eins og
hún var árið 2010 (Einar Gunnarsson 2011) og eins og stefna
ætti að miðað við forsendur markmiða, landvals og markaða.