Rit Mógilsár - 2013, Blaðsíða 83

Rit Mógilsár 27/2012 83

verið upp með að þau ættu ekki að
vera takmarkandi þáttur.
Bestu skilyrðin eru í reitunum í
Laugardal og í Fossvogi, en þeir eru
báðir á ræktunarsvæði A samkvæmt
áðurnefndu korti og á frjósömum og
mjög skjólgóðum svæðum. Þessir
reitir gefa því fremur til kynna hvað
vex á skjólsamari stöðum á svæði A,
en ekki á berangri eins og er víðast
hvar þar sem ræktuð eru skjólbelti.
Reiturinn á Reykjum er á svæði A-B
með nokkuð löngu sumri, oft með
stífri norðanátt og rysjóttu veðurfari
þar sem mikil hætta er á vorhretum
og norðankuldum framan af sumri,
eins og raunin var árið 2011 og nú
síðast í vorhretinu 14 maí 2012. Þar
fást því góðar vísbendingar um
hvaða runnategundir geta hentað í
skjólbeltarækt.
Þeir tilraunareitir sem hafa erfiðustu
vaxtarskilyrðin eru á Blönduósi, í
Sandgerði og á Hvanneyri og geta
þeir gefið góðar vísbendingar um
tegundir og yrki sem hentað geta í
skjólbeltarækt á erfiðari svæðum.
Blönduós er á svæði C með stutt og
svöl sumur, þurrviðrasöm vor og oft
með norðannæðingi. Vetur eru
vanalega snjóléttir og veitir því
runnagróðri lítið vetrarskjól. Reit-
urinn á Blönduósi varð fyrir miklu
áfalli í vorhretinu í maí 2011 og
síðan áfram í júníkuldanum 2011 og
aftur í vorhretinu 2012.
Sandgerði er á svæði A, á miklu
berangri, mjög umhleypingasömu
veðri, seltu og hættu á vorhretum.
Sumur eru þar fremur löng en
næðingssöm, oft með kaldri norðan-
átt. Úrkomusamt getur verið, þótt
síðastliðin ár hafi verið mjög
þurrkasöm, auk þess sem berg-
grunnur er mjög hripur og því
ónógur raki í jarðvegi. Jarðvegur í
þessum reit er rýrari en í öðrum
tilraunareitum Yndisgróðurs og hafa
þrif verið lökust þar.
Hvanneyri er á svæði C, en með
nokkuð hlýrri sumur en á Blönduósi
og ekki eins þurrviðrasöm. Reiturinn
á Hvanneyri er sá nýjasti og því
engin mælanleg reynsla komin á
hann. Hinsvegar plantaði greinar-
höfundur í tilraunabelti á Hvanneyri
árin 2006 og 2008 með alls 12
yrkjum af runnategundum.
Fyrirkomulag tilraunareita
Í uppsetningu tilraunareita var
fyrirkomulag þannig að plöntur voru
gróðursettar í 1,8 m breið beð þakin
með fíberdúk (Fibertex WL 100) sem
endist vel og skemmir ekki
plönturnar líkt og ofnir plastdúkar
geta gert. Bil á milli beða var haft
minnst 1,8 m, sem þýddi að jafnaði
um 3,6 metrar voru á milli plantna. Í
mörgum tilfellum voru reitirnir
hinsvegar hannaðir þannig að mun
lengra var á milli beðaraða með það
í huga að safnið entist sem lengst og
njóti sín vel. Á milli raða eru
grasflatir sem haldið er við með
reglulegum slætti. Bil á milli plantna
í beðum er 90-120 cm. Vinnsla
jarðvegs fyrir beðin var yfirleitt
þannig að fyrst var eitrað fyrir grasi
og illgresi með Roundup, því næst
var plægt, sléttað og að lokum grjót-
hreinsað áður en dúkurinn var
lagður. Í flestum tilfellum var
jarðvegur sem var fyrir á staðnum
góð ræktarmold eða þá að jarðv-
egsbætur voru gerðar.
Í flestum tilfellum voru gróðursettar
þrjár plöntur af hverju yrki á
hverjum stað. Á Reykjum voru
gróðursett nær öll yrki sem
verkefnið vinnur með, nema víðir og
reynir, en á hinum tilraunastöðunum
var fjöldinn takmarkaðri, en leitast
við að hafa sömu yrki á þeim öllum.