Rit Mógilsár - 2013, Qupperneq 100

100 Rit Mógilsár 27/2012

sænskum og finnskum frægörðum,
þ.e. sem var valið m.t.t. aðstæðna í
Svíþjóð og Finnlandi. Þó er úrval
rússalerkis algjör aukabúgrein í trjá-
kynbótum á Norðurlöndunum. Kyn-
bætur á skógarfuru, rauðgreni,
hengibjörk og stafafuru eru komnar
mun lengra þar. Afurðir kynbóta á
þeim tegundum hafa hins vegar nær
ekkert verið reyndar á Íslandi.
Þótt stafafura vaxi almennt töluvert
hraðar en skógarfura má vel vera að
kynbætt skógarfura frá Skandinavíu
vaxi betur hér en þau stafafuru-
kvæmi sem við höfum verið að nota.
Kynbætt sænsk stafafura vex senni-
lega enn betur. Einnig er hugsanlegt
að kynbætt rauðgreni standist
samanburð við flest sitkagrenikvæmi
sem völ er á og kynbætt hengibjörk
gæti orðið góður kostur. Eins eru
kynbætur stundaðar á ýmsum
tegundum í vestanverðri Kanada,
sem er sömuleiðis óplægður akur
fyrir okkur.
Næstu skref í kvæmavali fyrir
íslenska skógrækt er að setja út
kvæmatilraunir með kynbættum
efnivið sem mögulega hentar. Miðað
við markmið, land og markaði er
eðlilegt að byrja á stafafuru og
skógarfuru. Tilraunirnar þurfa að
vera á nokkrum stöðum á landinu en
hver þeirra þarf ekki að vera ýkja
stór, þar sem einungis yrðu prófuð
kynbætt kvæmi sem hægt er að
kaupa og þau eru ekki mörg.
Mikið verk er enn eftir óunnið við
prófun og úrval á efnivið fyrir
íslenska skógrækt. Það er í raun
eilífðarverkefni, ekki síst þegar
hlýnun andrúmsloftsins er höfð í
huga. Á komandi áratugum verður
því þörf á að efla rannsóknir á sviði
skógerfðafræði, að prófa nýjar
tegundir og ný kvæmi þeirra
tegunda sem fyrir eru. Í lok
aldarinnar er hugsanlegt að láglendi
Íslands verði komið vel inn í
tempraða loftslagsbeltið og tegundir
barrskógabeltisins (rússalerki,
skógarfura, ilmbjörk o.fl.) á leið upp
á hálendið, hafandi búið í haginn
fyrir nýja skóga á láglendi. Skóg-
erfðafræðingar þess tíma verða þá
að leggja grunninn að skógum eikar,
beykis og risatrjánna úr vestri.
Heimildir
Arnór Snorrason og Bjarki Þór
Kjartansson, 2006. Landsskógarúttekt
2005. Ársskýrsla 2005 Skógrækt
ríkisins: 39-42.
Björn Traustason og Arnór Snorrason,
2008. Útbreiðsla skóglendis á Íslandi.
Ársskýrsla 2007 Skógrækt ríkisins: 20-
26.
Einar Gunnarsson, 2011.
Skógræktarárið 2010. Skógræktarritið
2011, 2: 96-101.
Þorbergur Hjalti Jónsson, 2010. Spurn
kísiliðnaðar á Íslandi eftir iðnviði. Ársrit
Skógræktar ríkisins 2009: 56-63.
Þröstur Eysteinsson, 2010. Grisjun og
sala viðar hjá Skógrækt ríkisins. Ársrit
Skógræktar ríkisins 2009: 26-33.