Morgunblaðið - 03.06.2021, Blaðsíða 72

72 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 2021
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Söngur sófakartöflunnar var lengi
vel vinnutitill bókarinnar,“ segir Lóa
Hlín Hjálmtýsdóttir um nýútkomna
bók sína sem nefnist Dæs. Bókin
sem er um 320 blaðsíður hefur að
geyma 366 teikningar Lóu frá árinu
2020. „Dæs varð fyrir valinu þar sem
það lýsir vel þema
bókarinnar. Segja
má að árið 2020
hafi verið ár and-
varpsins þar sem
við neyddumst til
að lifa í núinu og
takast á við
eirðarleysið. Ég
teiknaði því
reglulega myndir
af konum að dæsa
á ólíkum stöðum.“
En hvernig er hugmyndin að bók-
inni til komin?
„Í lok árs 2019 ákvað ég að prófa
að segja nei við öllum þeim illa laun-
uðu stundakennslustörfum og leiðin-
legum teikniverkefnum sem mér
bjóðast. Mér fannst betra að vera
blönk en óhamingjusöm. Samtímis
setti ég mér því það markmið að
teikna eina mynd á dag árið 2020 til
að virkja sjálfa mig. Tæknilega lærði
ég mjög mikið á því að gera svona
margar myndir á svona stuttum
tíma,“ segir Lóa og tekur fram að
fyrir fram hafi hún samt ekki gert
sér grein fyrir því hversu mikil vinna
og pressa fælist í því að skapa 366
myndasögur á aðeins einu ári.
„Þegar ég fékk loks bókina í hend-
ur fékk ég ákveðið áfall yfir því hvað
hún er þykk og þung. Ég var í alvör-
unni ekki búin að fatta hvað þetta
var manískt verkefni og ógeðslega
mikið af myndum,“ segir Lóa, en
þess má geta að tvær til fimm mynd-
ir eru birtar á hverri opnu í bókinni.
„Ég hafði reyndar gert atrennu að
svona verkefni áður, en það var árið
2018. Þá endaði ég á því að gefast
upp einhvern tímann í maí, enda var
ég mjög hörð við sjálfa mig ef ég
missti úr dag. Í fyrra lækkaði ég því
þröskuldinn og leyfði mér að vinna
upp teikningar ef ég hafði misst dag
úr hér og þar,“ segir Lóa og tekur
fram að eftir á að hyggja sé auðvitað
áhugavert að hafa skrásett hið sögu-
lega ár 2020 þar sem daglegt líf
heimsbyggðarinnar fór svo eftir-
minnilega úr skorðum út af kófinu.
„Mig grunaði auðvitað ekki að árið
2020 yrði árið sem við sætum öll föst
heima hjá okkur. Bókin varð þannig
óvart minnisvarði um þetta annus
horribilis,“ segir Lóa og viðurkennir
fúslega að hún viti ekki hvort hún
hefði lagt í verkefnið ef hún hefði vit-
að hvað biði hennar.
Sökuð um að njósna um fólk
„Þegar maður er fastur heima hjá
sér mánuðum saman hefur maður
nógan tíma til að horfa á sjónvarpið,
borða nammi og hugsa um einhver
ómerkileg smáatriði og æsa sig yfir
smávægilegum hlutum. Það er svo
fyndið að skoða myndirnar eftir á og
sjá hvernig hlutirnir breytast.
Fyrstu mánuði ársins er ég fyrst og
fremst upptekin af einhverju
skammdegisrövli og svo allt í einu er
hversdagurinn yfirtekinn af heims-
plágu með vísunum í þríeykið og
úrvinnslusóttkví,“ segir Lóa og bætir
hugsi við: „Það er reyndar
umhugsunarvert hversu auðvelt fólk
hefur átt með að læra og tileinka sér
ný orð á borð við úrvinnslusóttkví á
sama tíma og það hrekkur í baklás
við að heyra orð á borð við hán.“
En hvernig koma hugmyndirnar
að myndasögunum til þín?
„Flestar sögurnar eru byggðar á
minni upplifun eða samtölum sem ég
hef átt við annað fólk. Stundum
liggja hlutirnir bara í loftinu. Oft er
ég að vinna með og festa á blað hug-
myndir og hugsanir sem álitnar eru
svo ómerkilegar að það dytti engum í
hug að gera eitthvað með þetta efni,“
segir Lóa og bendir á að stundum sé
hún sökuð um að njósna um fólk þeg-
ar hún sé hittin á ástand. „Mig lang-
ar oft að geta samlagast veggfóðrinu
og hlustað ósýnileg á það sem fram
fer. Í raun er ég alltaf bara að reyna
að skilja hlutina, því það er svo
margt sem mér finnst undarlegt. Ég
ofhugsa alltaf allt, eins og kannski
sést í myndunum,“ segir Lóa og
viðurkennir fúslega að líta megi á
myndirnar sem ákveðna sjálfs-
þerapíu. „Í myndunum fæ ég útrás
fyrir alls konar gremju sem mig
langar ekki að miðla með öðrum
hætti. Eftir að ég einsetti mér að
teikna mynd á dag tók ég líka eftir
því að ég skrifaði miklu færri stöðu-
færslur á samfélagsmiðlum vegna
þess að allt sem mér lá á hjarta fór í
myndirnar mínar.“
Óhætt er að segja að sundmyndir
séu áberandi á síðum bókarinnar.
Hvað veldur?
„Ég eyði stórum hluta af mínum
vökutíma í sundi. Ég er mikið ein
þegar ég er að vinna, sem er ekki
alltaf hollt fyrir persónuleikann. Ég
get í alvörunni orðið hrikalega reið
við einhvern gamlan karl í sundi sem
í frekju sinni virðir ekki hægriregl-
una. Réttlætiskennd minni er stund-
um misboðið, en ég á mjög erfitt með
að mótmæla svona yfirgangi í eigin
persónu. Í staðinn teikna ég bara
mynd til að fá útrás fyrir gremjuna
sem kraumar undir niðri. Í raun
mætti segja að ég sé bara rosalega
passive aggressive.“
Ekki heimskulegt drasl
Í grein sem Úlfhildur Dagsdóttir
bókmenntafræðingur skrifaði fyrir
Tímarit Máls og menningar í fyrra
sagði hún að skopmyndir þínar væru
rammpólitískar og benti á að samfé-
lagsgagnrýnin sem í myndunum
birtist spanni allt frá fegurðar-
kröfum til ádeilu á stjórnmál, en í
forgrunni sé ávallt reynsluheimur
kvenna. Hvað finnst þér um að fá
svona greiningu?
„Mér finnst það ógeðslega
skemmtilegt, ekki síst þar sem ég
hef gegnum tíðina þjáðst af FB-
minnimáttarkennd gagnvart MR-
ingum. Það er mjög gott fyrir neðri
hluta sálarinnar að fá staðfestingu á
því að myndirnar mínar séu ekki
heimskulegt drasl. Það er alltaf gam-
an að fá faglega umfjöllun og viður-
kenningu, en þetta var líka eins og að
lesa minningargrein um sjálfa sig,“
segir Lóa og hlær.
Leit hjarðhegðun hornauga
Dæs er skipt í kafla eftir mán-
uðum þar sem hver mánuður hefur
sína sérstöku litapallettu með mis-
mörgum litum. Hver var hugsunin
þar að baki?
„Það að setja sér takmarkanir
þvingar mann til að hugsa myndrænt
í nýjum lausnum, sem er spennandi.
Ég hlakkaði alltaf svo mikið til að
byrja nýjan mánuð með nýrri
pallettu,“ segir Lóa og tekur fram að
hún hafi valið litina út frá alls kyns
ólíkum forsendum. „Ég fékk margar
ábendingar frá fólki sem fylgdist
með verkefninu mínu,“ segir Lóa og
tekur fram að sér hafi þótt sérstak-
lega vænt um að fá ábendingar frá
gömlum nemendum sínum.
En áttu þér uppáhalds-pallettu?
„Já, það er apríl,“ segir Lóa, en lit-
ir þess mánaðar eru tyggjóbleikur,
ljósblár og appelsínugulur. „Þessi
palletta kom óvænt til mín þegar ég
sá fréttabíl í myndinni Honey, I Blew
Up the Kid í þessum litum sem fang-
aði litasamsetningu æsku minnar,“
segir Lóa og bendir á að október sé
líka í uppáhaldi, en þar er bleiki lit-
urinn auðvitað allsráðandi. „Mér
fannst fyndið að sökkva mér á bóla-
kaf í bleika mánuðinum vegna þess
að ég kem úr umhverfi þar sem litið
er niður á hjarðhegðun. Það gengur
svo langt hjá mér að ég á í alvörunni
erfitt með að taka þátt í hvers kyns
samfélagsviðburðum óháð því hversu
jákvæðir þeir eru. Það er auðvitað
eitthvað ótrúlega einmanalegt,
hrokalegt og furðulegt við þessa
afstöðu mína og ég er í alvörunni að
reyna að breyta þessu.“
Sérðu fyrir þér að endurtaka leik-
inn einhvern tímann og skrásetja aft-
ur heilt ár með myndasögum?
„Já, kannski. En þá myndi ég vilja
prófa að deila teikningunum ekki
jafnóðum á samfélagsmiðlum eins og
ég gerði í fyrra. Það er örugglega allt
öðruvísi að teikna bara fyrir sjálfan
sig meðan á verkefninu stendur í
stað þess að vera alltaf með opið inn
til sín gegnum netið. Í vissum skiln-
ingi er það auðvitað svolítið barna-
legt að sýna verk sín alltaf sam-
stundis í von um að fá klapp og hrós
frá öðrum. Ég væri til í að prófa hitt
bara fyrir sjálfa mig,“ segir Lóa.
Árið 2020 var ár andvarpsins
- Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir sendir frá sér bókina Dæs sem hefur að geyma 366 myndasögur frá
kófárinu 2020 - Teiknar myndir „til að fá útrás fyrir gremjuna sem kraumar undir niðri,“ segir Lóa
Á slopp „Í hvert sinn sem ég opna ísskáp á kvöldin hugsa ég um hina kyn-
þokkafullu Nigellu í silkislopp að laumast í afgangana.“ Birtist 8. janúar.
Útsending „Þegar kófið var í algleymingi voru hinir og þessir með beinar
útsendingar úr stofunni hjá sér,“ segir Lóa. Myndin birtist fyrst 31. mars.
Sund „Þessi tengist tíðum sundferðum og deilum við eldri menn,“ segir Lóa
sem eyðir talsverðum tíma í sundi í viku hverri. Myndin birtist 2. júlí.
Lifur eða Leifur „Þessi saga á uppruna sinn í félagsfærni minni,“ segir Lóa
um myndasögu sem birtist fyrst á samfélagsmiðlum þann 31. október.
Lóa Hlín
Hjálmtýsdóttir