Þjóðmál - 01.09.2018, Blaðsíða 75

ÞJÓÐMÁL Haust 2018 73
Sagan
Ísland og stofnun Ísraels
Atbeini Thors Thors á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna 1947
Í ævisögu sinni lýsir Abba Eban, fv. utanríkisráðherra Ísraels, aðdragandanum að stofnun
Ísraels­ríkis. Í kaflanum sem hér birtist rekur Eban atburðarásina fram að atkvæðagreiðslu
allsherjarþingsins, sem réði úrslitum um að alda gamall draumur gyðinga rættist. Eban leynir
ekki aðdáun sinni á Thor Thors og þeirri þýðingu, sem afstaða Íslands hafði á gang mála.
Þegar allsherjarþingið kom saman 27. nóvem­
ber 1947, vorum við mjög svartsýnir. Það var
ærin ástæða til að óttast, að við næðum ekki
nauðsynlegum meirihluta, tveim þriðju, ef
gengið yrði til atkvæða. Daginn áður höfðu
hlutföll virst okkur hagstæð. En einmitt á því
andartaki hafði fulltrúi Frakka, Alexandre
Paroda, óskað eftir að fundi yrði frestað. Á
þeim sólarhring, sem liðinn var, höfðu horfur
okkar versnað. Fulltrúi Uruguays, Rodriguez
Fabregat prófessor, hafði haldið langa ræðu,
sem kalla mátti málþóf, og var það vinsamlega
lýsing á henni. Þegar mínúturnar liðu, virtist
öll von dofna. Það var þá, sem fundarstjórinn,
Aranha sendiherra, glæddi vonir okkar á ný.
Hann uppgötvaði, að orðið var áliðið, að
fram undan var að taka afdrifaríka ákvörðun
og að næsti dagur var þjóðhátíðardagur í
Bandaríkjunum, Þakkargerðardagurinn. Hann
tilkynnti einbeittur, að fundi væri frestað, og
hafði mótmæli Araba að engu. Það var ljóst,
að örlög okkar yrðu ekki ráðin fyrr en 29.
nóvember og að sá 28. yrði dagur linnulauss
strits.
Þennan Þakkargerðardag tókst okkur að
vinna á ný mikið af því, sem tapast hafði áður.
Við höfðum ærna ástæðu til að vænta vin­
semdar Filippseyja og Líberíu við atkvæða­
greiðsluna. Fréttir frá Frakklandi vitnuðu um
tómlæti manna þar, en þó gáfu þær meiri
fyrirheit en áður. Við vissum þó, að við værum
algerlega háðir hvers konar sveiflum á þingi.
Ekkert var tryggt, þótt ekkert hefði tapast
svo, að ekki yrði úr bætt.
Teningunum hafði verið kastað og fæstir
okkar fengu mikið að gert annað en að
fylgj ast með væntanlegum úrskurði með
bæna lestri. Þrátt fyrir þetta var nauðsynlegt
að beita sér á síðustu stundu til þess að
forðast vandræði og tryggja úrslit atkvæða­
greiðsl unnar. Sendinefndir Arabaríkjanna,
sem voru undir forustu Camilles Chamouns,
ákváðu að auðsýna hófsemi til þess að hindra
framgang úrskurðar um skiptingu. Þegar
stjórnmálanefndin hafði samþykkt áætlunina
um skiptinguna, hafði hún skipað þriggja
manna nefnd til að kanna, hvort unnt væri
að finna „samkomulagslausn“. Við vissum,
að það var ómögulegt. Á það var að líta, að
ef slík samþykkt lausn hefði verið möguleg,
hefði þess ekki verið nein þörf að alls herjar­
þingið ræddi málið.