Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Blaðsíða 52
Múlaþing
Fóðurmjölsverksmiðja Norðfjarðar brennur 4. ágúst 1950. Eigandi myndar: Skjala- og myndasafn Norðjjarðar.
Norðan við verksmiðjuna, ofan akveg-
arins, reis myndarlegt íbúðar- og skrifstofu-
hús, norskt „katalóghús“, einingahús úr timbri
á nokkuð háum steyptum kjallara. í fyrstu var
allt þetta hús íverupláss starfsfólks, íbúð fyrir
matmóður og hennar ijölskyldu, svefnherbergi
Indbjörs og skrifstofa hans. Ég man að þarna
voru meira og minna nokkrirNorðmenn, véla-
menn og vélvirkjar og aðrir fagmenn fyrir
reksturinn. Ekki verður sagt að verksmiðjan
og plássið kringum hana hafi verið opinn
leikvöllur bama og unglinga, síður en svo!
Þetta var rniklu fremur bannsvæði.
Hins vegar var ég ekki gamall, 4-5 ára,
þegar ég stofnaði til vináttu við eina bamið,
sem bjó í íbúðarhúsinu. Það var Aðalsteinn
Guðnason, talsvert eldri en ég og reynslu-
meiri á allan hátt. Foreldrar hans störfuðu hjá
verksmiðjunni. Faðir hans, Guðni Þórðarson,
Homfirðingur, var skipstjóri á Drífu, flutn-
ingabát sem m.a. safnaði saman fiskúrgangi á
nálægum fjörðum, en móðir Alla var Sigríður
Einarsdóttir, dóttir Einars á Stekk með fyrri
konu, sem lést skömmu eftir fæðingu barns-
ins. Sigríður var tekin í fóstur af frændfólki
sínu á Svínaskála og ólst þar upp til fullorð-
insára. Hálfbræður hennar, Stekksbræður,
voru kunnirNorðfirðingar, Bjöm, Þórir, Jón,
Sigfús og Þorvaldur.
Verksmiðjurekstur á vegum dr. Paul stóð
að kalla í 5 ár. Heimskreppan mun 'nafa haft
áhrif á stöðvun rekstrarins, því að hún var
þá skollin á með fullum þunga. En rekstur
gúanóverksmiðjunnar setti svip á atvinnu-
lífíð 1927 - 1931 og óbein áhrif hans eru
vafalaust nokkur fram í tímann. Bæjarfélagið
keypti staðinn og rak þar fóðurmjölsverk-
smiðju fyrst og síldarverksmiðju síðar. Síld-
arverksmiðjuárin 1935 - 1943 eru mér afar
minnisstæð fyrir það hvað mikið líf var í
kringum verksmiðjuna, mikil sumarvinna við
bræðslu og landanir skipa tíðar. Færeyingar
voru mikið á ferð á þessu tímabili á skútum
sínum. Utgerðarmenn á Norðfirði, Þórður
Einarsson o.fl. leigðu m.a. færeysk skip til
síldveiða. Þá voru færeysk skip í stöðugum
siglingum með ísaðan fisk til Englands öll
stríðsárin að kalla. Misstu Færeyingar mörg
skip af styrjaldarsökum og íjöldi sjómanna
þeirra fórst. Norðfirsk skip stóðu í þessum
fiskflutningum, þ. á m. Sæfinnur, skip föður
míns, Magnús og Sleipnir. En það lán fylgdi
50