Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Síða 75

Benedikt Gíslason frá Hofteigi
Jakob söguskrifari
Fyrir rúmum 200 árum hóf sá bóndi
búskap í Vopnafírði er Jakob hét. Hann
hefur síðan gengið undir sérstöku nafni,
einstöku á þeirri öld, Jakob söguskrifari. Hans
getur víða með því nafni, en fátt er kunnugt
af æviferli hans, sem var fábrotinn. Margt
mun enn til af þeim handritum, sem gáfu
honum þetta einstaka og merkilega nafn. Það
var hvora tveggja, að hann var af kunnri og
merkilegri ætt og frá honum er komið margt
og virðulegt fólk, og hefur sumt af því búsetu
enn í Vopnafirði. Það varð kannske ekki hér-
aðsbrestur þegar hann dó, þó heyrðist kveðin
þessi vísa, sem hvoratveggja er, ærlegur og
eftirminnilegur minnisvarði eftir manninn,
og hefur geymzt bráðum í 200 ár, og ekki
komið á prent, að ég ætla, fyrr en í,,Ættum
Austfiröinga1, eftir séra Einar Jónsson á Hofi,
bls. 854.
Nú erJakob fallinn frá,
frí við raunir harðar.
Skrifari og skáld var sá,
skemmtun Vopnafarðar.
Er þetta óvenju efnismikil vísa og vel kveðin,
þótt nú viti enginn hver gert hefur, en líklegt
þykir mér að vísan sé eftir aldavin og frænda
Jakobs, séra Guðmund Eiríksson, síðast prest
á Refstað, því Jakob mun hafa dáið tveimur
áram á undan honum, en séra Guðmundur dó
1781. „Frí við raunir harðar“ verður skáldinu
að orði. Og þótt það blasi við í sögu Jakobs,
að harðar raunir þoldi hann um ævina, sem
annað flest alþýðufólk á þessum dögum, þá
upphefst það í því, sem á eftir kemur, skrif-
ari og skáld og skemmti mönnum og hvað
varðaði þá um raunir harðar. Þannig ganga
menn frá sinni eigin gröf, að eftirsjáin vakir
yfír henni, og þessi ágæta vísa hefur vakað
yfír gröf Jakobs fram á þennan dag.
Jakob var Sigurðsson prests á Skeggja-
stöðum á Langanesströnd í N. Múlasýslu,
Ketilssonar.
Við byrjum á hinum hörðu raunum, því
hér gátu ættliðir saman grátið frægan föður
sinn, eins og Áslaug í hörpunni.
Ketill Eiríksson var prestur á Svalbarði
i Þistilfírði. Hann var sonur Eiríks prests i
Vallanesi Ketilssonar prests á Kálfafellsstað,
Ólafssonar, prests og skálds á Sauðanesi, Guð-
mundssonar. Eiríkur Ketilsson átti Guðrúnu
eldri Árnadóttur sýslumanns á Eiðum, Magn-
ússonar, en að þeim tíma höfðu þeir verið
auðmenn, Eiðamenn, forfeður Áma sýslu-
manns. Eiríkur prestur dó miðaldra og á böm
73