Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 98

Múlaþing
c.
,5 " á* 4 "■■_LL.1V V $*«
'• ...-•■. ■ H. vUJ/v

v
u ... .. ,4.
0;/áttoi/0/#//0Z'W<// ... .''"'t,
u " U"- . >
■y> ,
\ „A. ' Ví
i^. , 'r' V -'v
4l x.- ■ ■ •’• ' ■
|-U
Uppdráttur af innri hluta Reyðarfjaróar og af Eskifirði. Jón Sveinsson sýslumaður i Suður-Múlasýslu gerði
teikninguna í mars 1787 í tengslurn við kaupstaðarstofnunina á Eskifirði, og eru verslunarhúsin sett niður a
Mjóeyri (i). Aður hafði verslunarstaðurinn verið að Utstekk (f). Auk þess eru merktir bœirnir Eskijjörður (c),
Lambeyri (d), Svínaskáli (e) og prestssetrið Hólmar (g). Guðmundur Þorsteinsson lœrlingur í vefnaðariðn sem
sendur var til Danmerkur til náms var frá Lambeyri. Séra Jón Högnason starfrcekti heimilisvefsmiðju sína á
Hólmum. (ÞÍ. Rtk. Isl.Journ. 7. 711, Ijósm. Aslaug Arna Stefánsdóttir).
ingar um landið og töldu að betur mætti gera.
Stofnun heimilisvefsmiðja, eða húsfabrikka
eins og þær kölluðust á íslenskri tungu á
18. öld, var eitt af því sem mælt var með
við sýslumenn að koma til leiðar á sínum
heimaslóðum. Ólafur Stefánsson amtmaður
á Leirá var sá sem íyrstur reyndi þetta á eigin
kostnað, um áratug á undan Jóni Högnasyni.
Auk þess höfðu hluthafar í Innréttingunum
hafið tilraunir í þessa veru, Brynjólfur Sig-
urðsson í Hjálmholti í Amessýslu og Bogi
Benediktsson í Hrappsey.46 Frekari athuganir
innan verslunarsvæðis Hólmskaupmanns í
Borgarijarðarsýslu, Kjósarsýslu og hluta Gull-
bringusýslu sýna að mun fleiri heimilisvef-
smiðjur hafa að líkindum verið starfræktar
en áður hefur verið talið, að minnsta kosti
á ákveðnum svæðum. Leirársveitin er t.d.
slíkt svæði. I Múlasýslum var vefsmiðja Jóns
Högnasonar hins vegar sú eina af þessu tagi
sem fundist hafa heimildir um á Austurlandi
á seinni hluta 18. aldar.47
Kaupstaðavefsmiðj ur
og verkþjálfun
Með kaupstaðatilskipuninni 1786 var kaup-
staður stofnaður á Eskifirði. Þar vom hug-
myndir um að koma á fót lítilli vefsmiðju.
Með stofnun sex nýrra kaupstaða á Islandi
þetta ár og afnámi einokunarverslunarinnar
46 Hrefna Róbertsdóttir: Landsins forbetran. 179-186.
47 Hrefna Róbertsdóttir: Wool and Society. 265-274, 327-340.
96