Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Side 135

Vopnafjörður-danskur kaupstaður

Vopnqfjörður um aldamótin 1900. Eigandi myndar: Þjóðskjalasafn Islands.
kom aftur til Kaupmannahafnar var hann valinn í borgarráð þar, 1644 var hann kjörinn einn
af ijórum borgarstjórum borgarinnar og síðar átti hann eftir að hljóta enn meiri vegtyllur.
Hans Nansen varð vellauðugur en ekki er vitað til þess að hann kæmi nálægt neinni ann-
arri verslun en þeirri íslensku. Oluf Hansen sagnaritari Kaupmannahafnar á 19. öld var ekki
í vafa um að auðævi hans hefðu komið af hagnaði frá íslandsversluninni. Líklegt er þó að
hann hafi stundað lánastarfsemi á eigin vegum en á smálánum ýmsum gátu menn tekið allt
að 18% vexti. Engar lánastofnanir voru enn komnar í Danmörku svo að öll lán innnanlands
voru frá manni til manns.
Svo virðist sem íslandsverslunin hafi yfirleitt verið arðsöm á fyrstu árunum eftir 1650 og
Islandsk kompagni átti þá sjálft flest skipin sem sigldu til íslands. Fr. Hammerich, sem skrifaði
ævisögu Hans Nansen um miðja 19. öld, segir að félagið hafi þá átt hið fallega Kompagnihús
á Hallarhólmanum, mikla kaðlabraut og smiðju, 18-20 voldug kaupskip og höfuðstól upp á
90 þúsund ríkisdali. Árlegar arðgreiðslur námu þá 20 - 25%. Mátti sjá af því að „ísland var
aftur orðið verulega góð mjólkurkýr,“ eins og Hammerich orðaði það.
Frægðarsól Hans Nansens reis hæst á tíu síðustu æviárum hans. Eftir að Karl Gústaf
Svíakonungur hafði lagt undir sig nánast alla Danmörku á árunum 1657 - 1659 og sat um
Kaupmannahöfn og útlitið var afar dökkt fyrir konung gegndi Hans Nansen höfuðhlutverki
við varnir borgarinnar. Þetta leiddi til mikilla atburða þar sem konungur tók öll völd í sínar
hendur en aðallinn missti forréttindi sín. Nansen Vopnaijarðarkaupmaður var einn helsti
frumkvöðull og hugmyndafræðingur þessarar nýju skipunar.
133