Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Síða 141

Páll Pálsson
Blóraböggull Fellamanna
Um Brynjólf Evertsson og þjóðsöguna um
Spanarhólinn í Fellaheiði
Fyrir síðustu jól sendi ritstjóm Múlaþings
eitt hefti út til almennings á Austur-
landi, til að vekja athygli fólks á þessu
þarfa tímariti og reyna með því að fá fleiri
áskrifendur. Hefti No. 19 kom í Aðalból í
Hrafnkelsdal. Grúskarinn fór þá að lesa heftið
á ný og þar er meðal annars grein eftir Sigurð
kennara Kristinsson sem hefúr verið einn besti
og tryggasti stuðningsmaður Múlaþings með
mörgum fróðlegum greinum sem birst hafa
þar. í áðumefndu riti er pistill eftir Sigurð er
nefnist „Austfirðingar í búnaðamámi erlendis
á 19. öld.“ Þar er nefndur Brynjólfur Everts-
son, sem líklega er einn sá fyrsti Austanlands
að læra jarðyrkju, en svo var maðurinn all sér-
stæður og af honum gengu munnmælasögur
er Sigmundur Long hefir skráð. Við þennan
lestur riíjaðist upp fyrir grúskaranum, að hann
hafði rekist á heimild þá er birtist hér á efitir, og
varpar einmitt ljósi á munnmælin er tengjast
Spanarhóli. Þar kemur fram að stuðlaberg er
eitt með öðrum fleiri gæðum Ormarsstaða-
lands uppi í heiðinni, sem Brynjólfur kaupir
á 28 spesíur, en hóllinn sem slíkur er ekki
nefndur á nafh, enda fleiri hólar þar um slóðir
með stuðlabergi en Spanarhólinn sjálfur-og
líklega auðveldara að ná því þar.
Sá er seldi Brynjólfi Spanarhól, Vilhjálmur
Marteinsson (Æ. A. 1055), á Ormarsstöðum,
var Fellamaður í móðurætt, hans móðir Oddný
Vilhjálmsdóttir var frá Ekkjufelli. Fæddur var
hann á Hjartarstöðum í Eiðaþinghá. Foreldrar
hans skildu. Vilhjálmur er á Ormarsstöðum
1816, þá 23 ára að aldri, hjá móðurbróður
sínum Árna Vilhjálmssyni (50 ára). Villi tók
við búsforráðum af frænda sínum, þá giftur
Þóru Sigfúsdóttur prests á Ási Guðmunds-
sonar, sem var hans fyrri kona, og bjó til
1850, að hann fór í Mýmes (Mýnes?) (Sjá
Fe 11 atnannabók). Vi 1 hjáImur virðist hafa átt
Ormarsstaði um þetta leyti 1841. Hallgrímur
Eyjólfsson bóndi á Glúmsstöðum í Fljótsdal
kemur í Ormarsstaði um 1850 og kaupir jörð-
ina um það leyti.
139