Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2017, Síða 135

Andvari - 01.01.2017, Síða 135
134 SOFFÍA AUÐUR BIRGISDÓTTIR OG SNÆVARR GUÐMUNDSSON ANDVARI hafa opnað sér „mikið útsýni yfir lífið og tilveruna.“38 Það sem heillaði hinn unga Þórberg einna helst voru: lýsingarnar á sólinni og sólkerfinu, lögun jarðarinnar, snúning hennar um sjálfa sig og hringferðir hennar kringum sól og hvernig stóð á skammdegi og langdegi og jafndægrum, lýsingarnar á tunglinu og ástæðunum fyrir hinum sífelldu útlitsbreytingum þess og skýringarnar á flóði og fjöru og sólmyrkvum og tunglmyrkvum, hringferð frumefnanna og uppgufun vatnsins og úrkom- unni og vegalengdunum milli hnattanna. Þetta voru miklar opinberanir austur í Suðursveit upp úr síðustu alda- mótum.39 Sennilega hafa mörg kvæða Einars hitt Þórberg í hjartastað einmitt vegna þessa sameiginlega áhuga þeirra á himingeimnum og stjörnuskaranum. Í kvæði Einars „Lágnættissól (Við Grímseyjarsund)“, sem birtist í ljóðabók- inni Hafblik árið 1906, yrkir hann um það „logamálverk“ sem náttúran er fær um að bregða upp á mótum lofts og lagar við sólsetur og í þekktu lokaer- indi kvæðisins segir: Minn hugur spannar himingeiminn. Mitt hjarta telur stjörnusveiminn, sem dylur sig í heiðlofts hyl. Svo hátt og vítt mér finnst ég skynja. Guðs veröld! Andans hlekkir hrynja sem hjóm við þetta geislaspil. Mér finnst ég elska allan heiminn og enginn dauði vera til.40 Kristján Karlsson hefur bent á að Einar eigi sér einn fyrirrennara „sem aldrei verður sniðgenginn, þegar vér íhugum hugmyndaheim og myndmál Einars. Sá maður er Björn Gunnlaugsson.“41 Björn Gunnlaugsson (1788-1876) var þekktur stærðfræðingur, stjörnufræðingur, landmælinga- og kortagerðar- maður á nítjándu öld og kennari við Bessastaðaskóla í fjölda ára. Einnig „lagði hann áherslu á að upplýsa almenning um náttúruvísindi, bæði í bundnu máli og óbundnu.“42 Hinn þekkti kvæðabálkur Bjarnar Njóla telur 518 ferskeytt erindi og í honum „vefur hann saman margvíslega þræði trúar og vísinda til þess að setja fram heildarkenningu um alheiminn og tilgang hans.“43 Kristján Karlsson telur það vert rannsóknarefni „að athuga skuld [Einars] við stjörnufræði Úrsins, sem lærisveinn Bjarnar Gunnlaugssonar, Jónas Hallgrímsson, þýddi og eðlisfræði Fichers, sem Magnús Grímsson þýddi undir beinni handleiðslu Bjarnar.“44 Slík rannsókn verður þó ekki gerð hér en tengsl Einars Benediktssonar við hugmyndaheim Njólu er svo sannar- lega spennandi rannsóknarefni.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.