Úrval - 01.12.1946, Side 96

94
ÚRVAL
En meðal míns fólks var öðru
máli að gegna. Við erum kröfu-
liarðari og höfum strangari
siðalögmál. Lausaleikskrakki!
Þú kemst ao því smám saman og
með sársauka, þegar þú ert enn
of ung til þess að bera vitnezkj-
una með jafnaðargeði — hvers
vegna nábúarnir tala aldrei við
móður þína, hvers vegna öll
böm strætisins eru þér æðri. Þú
kemst að því, þegar þú ferð í
skólann í fyrsta sinn, þegar hin
bömin, af ótakmörkuðu misk-
unnarleysi barna, hrópa þetta
orð á eftir þér þegar þú ert á
leiðinni heim. Og þú ferð heim
og spjrrð, hvað orðið þýði — og
þér er ekki svarað — það er
ekki hægt að svara þér.
Hann hallaði sér aftur á bak
— og hló.
— Skóli! Mér þætti gaman
að vita, hvað það orð þýðir í
þínrnn eyrum. Að mínum skiln-
ingi voru það gráar byggingar
og steyptir leikvellir, þar sem
við vermdum okkur á vaxbom-
um fjölum í tilbreytingarlausri
hringferð. í þessum skólum var
lærdómurinn andlaust strit, og
kennararnir, sem vom hund-
leiðir á öllu saman, áttu það til
að vera bæði illgjamir og harð-
ir. Þeir byrjuou kennsludaginn
með því að taka fram vöndinn
og stinga honum ofan í vatns-
flösku, svo að hann sýndist
sverari . . . Prue, ég býst ekki
við að ég hefði nokkurn tíma
rennt grun í, hvað menntun er í
raun og veru, ef ekki hefði ver-
ið fyrir tilverknað eins manns.
Einn maður getur gerbreytt lífl
þínu. Af einskærri tilviljun get-
ur einn maður valdið því, að þu
ferð að horfa út fyrir og upp
fyrir eymd Iífs þíns, og sérð víð-
áttu veraldarinnar blasa við . . „
Þú veizt, að það er ekki mikið
urn leikföng í okkar stétt. Ég
held, að eina leikfangið, sem ég
eignaðist, hafi verið hjólaskaut-
ar. Þessir skautar og eina skóla-
árið mitt, er tengt sarnan í vit-
und minni sem tákn þeirrar
einu, sönnu hamingju, sem ég
naut í æsku. Og svo er árið liðið.
Einmitt þegar menntaþráin er
að vakna, þegar þig langar að
læra meira og hugsa meira —
þá ertu orðin fjórtán ára. Þú
hefir verið of greind, Prue. Þú
lýkur barnaskólanum einu ári
of fljótt. Þú ert verkakona. Þú
lærir ekki meira. . . Þú færð
vinnuskírteinið þitt og fyrsta,
vinnuklæðnað. Þú veitir enga
mótspyrnu. Þú segir ekki:
„I-Iugur minn er vakandi — mig
langar að vita, skilja og læra.“
Þú hefir of lengi séð móður þína
telja skildinga úr glerbauk á
armhillunni. Og nú ertu fjórtán
ára gamall karlmaður. Mennt-
un er draumur; en lífið það er
raunveruleiki! Þú ætlar aðvinna
fyrir þér. . . .
Þú kannt á því lagið. Þú hefir
unnið árum saman — eftir
skólatíma. Þú hefir verið sendi-
sveinn og söludrengur. Þú hefir
selt heitar baunir á kvöldin, ekið
barnavögnum og þvegið salerni