Úrval - 01.02.1948, Síða 34

32
tjRVAL
Margt fleira kemur einnig tii
greina, og er því naumast hægt
að tala um þessi dýr almennt.
Hin eiginlegu dvaiadýr sofa
djúpum svefni í marga mánuði
og er öll líffærastarfsemi þeirra
mjög hægfara. Þessi dýr eru að
vissu leyti með misheitt blóð,
því að líkamshiti þeirra feliur
svo, að hann er aðeins 2 til 3
gráðum hærri en lofthitinn í
híðinu, og hann á helzt að vera
6 til 12 gráður á C. Broddgölt-
urinn er dvaladýr. En íkorn-
inn safnar sér forða til vetrar-
ins og dregur sig í skjól stutt-
an tíma í einu, einkum þegar
vont er veður. Og milli þeirra,
sem sofa djúpum svefni allan
veturinn og hinna, sem vaka og
lifa á forða, eru öll millistig.
Björninn er í sérflokki. Hann
fæðir unga sína á miðjum sex
mánaða dvalatíma sínum. Og
hann nærist ekkert allan tím-
ann. En hann er oft vakandi.
Meðal fuglanna, sem einnig
eru blóðheitir, eru engir, sem
leggjast í dvala. Yfirleitt er
efnaskipti og blóðrás fuglanna
mjög ör. Blóðhiti þeirra er því
venjulega hærri en spendýranna.
Það er ekki ósanngjarnt að ætla,
að þessi dýrategund væri vel
undir það búin að þola vetrar-
hörkur. En hér verður það enn
greinilegra, að það er fæðuskort-
urinn, sem ræður mestu. Og
margar fuglategundir halda líf-
inu af því að þær eru gæddar
arfbundinni tilhneigingu til að
flytja sig þangað sem þær geta
fundið næringu á veturna.
Og mennirnir, mæta þeir
vetrinum með sérstökum við-
búnaði? Já, við getum með réttu
kallað húsið okkar híð, og margt
af striti okkar er ekki annað en
forðasöfnun. Og við þurfum víst
ekkert að læra af dýrunum? Við
erum þeim víst miklu fremri?
Á margan hátt erum við það
auðvitað. En eitt mættum við
kannski leggja á minnið: Vet-
urinn er miskunnarlaus, og þau
dýr, sem gera ekki réttar varúð-
arráðstafanir í tæka tíð, týna
óhjákvæmilega lífinu. Það yrði
okkur aldrei til tjóns, þó að við
hugleiddum þetta nánar, og hög-
uðum okkur betur í samræmi við
kröfur vetrarins.
Eða eigum við kannski að
taka upp hætti farfuglanna ?
Hugsið ykkur, ef kjör og sam-
búð manna og þjóða væru
þannig, að allir sem það vildu
gætu flutt til sólríkari landa á
vetuma, og norður aftur á
sumrin!