Úrval - 01.02.1948, Blaðsíða 67

DÝRTÍÐARRÁÐSTAFANIR 1 SOVÉTRlKJUNTJM
65
þetta peningaflóð dregur til sín
vinnuafl, hráefni, vit og dugnað
frá framleiðslu nauðsynja.
Verðbólgan er raunverulega
óvinur framleiðslunnar. Þetta
er stjórnarvöldum flestra landa
ljóst, og því eru hvarvetna gerð-
ar tilraunir til að hafa hemil á
verðbólgunni, þó að misjafnlega
takist. í Ameríku er Truman
forseti að reyna að fá þingið til
að samþykkja að taka aftur upp
verðlagseftirlit. 1 Frakklandi er
kapphlaupið milli verðlags og
kaupgjalds mesta vandamálið.
Á Italíu er stjómin að reyna að
færa niður verðlagið með því að
draga úr fjárfestingu. Og í
Rússlandi hefur farið fram inn-
köllun peninga.
Til hvers er verið að heyja
þessa baráttu við verðbólguna?
Til þess eru margar ástæður.
Ein af þeim er vaxandi skilning-
ur á því, að ríkisstjórnir verði
að reka sinn búskap eins og aðr-
ir — hann verði að bera sig.
Önnur er sú, að mönnum er orð-
ið ljóst, að verðbólga dregur úr
framleiðslunni. En hin mikil-
vægasta er sú, að vinnandi fólk
geti treyst verðmæti launa
sinna. Það verður að fá vissu
fyrir því, að laun þess hafi sama
gildi eftir einn mánuð eða sex
mánuði og þau höfðu þegar þau
voru greidd. Það vill einnig sjá
enda bundinn á óhófseyðslu í
mat, bílaakstri og klæðnaði,.
þeirra, sem virðast græða mest
á verðbólgutímum, þeirra, sem
virðast auðgast á meðan al-
menningur verður æ fátækari.
Af þessu ójafnrétti og þessari ó-
vissu leiðir þverrandi vinnuaf-
köst. Almenningur missir trúna
á heiðarleik og sparsemi. Og
þetta á ekki aðeins við inn
verkamenn í iðnaði og fram-
leiðslu. Verðbólgan kemur sér-
staklega hart niður á opinber-
um starfsmönnum og öðrum,
sem hafa föst laun. Menntuðum
Frakka finnst það vitanlega
óþolandi, að mikilsmetinn
prófessor skuli hafa minni
tekjur en braskari, sem lifir á
svartamarkaðsverzlun. Vanda-
málið er því ekki aðeins fjár-
hagslegs, heldur einnig sið-
ferðilegs eðlis: launastéttirnar
una illa öryggisleysinu og missa
trúna á starf sitt og þjóðfélags-
skipulagið.
Það ætti ekki að vera erfitt
fyrir ensku þjóðina að fylgjast
með tilraunum Ameríkumanna,
Frakka og ítala til að leysa
þessi vandamál. Nokkru öðru
máli gegnir um Rússland. I