Úrval - 01.02.1948, Blaðsíða 83

STAÐREYNDIR, LEYNDARDÓMUR OG SAKRAMENTI
81
siðfræðilegu dóma okkar í ein-
stökum atriðum; við gætum
jafnvel orðið ósammála um rétt-
mæti sjálfsmorðs. En í aðalat-
riðum yrðum við sammála; við
myndum fordæma mann, sem
myrti frænku sína vegna arfs-
ins, sem hann ætti að fá, jafn-
vel þótt hann ætlaði sér að nota
féð í betri tilgangi en frænkan
myndi hafa gert. Þetta siða-
lögmál, sem hvorki þú né ég fá-
um umflúið, er að mínum dómi
tjáning á vilja einhvers. Hvers
vilja, ef ekki guðs, sem við höf-
um verið að ræða um? Ég get
ekki trúað því, að það sé eitt
afl, sem er að koma vilja sínum
fram í heiminum í kring um
okkur, og annað afl, sem er að
tjá vilja sinn í okkur sjálfum.
Ef þessu er þannig varið —
vandamálið er nærri jafngamalt
mannkyninu — hversvegna er
þá ekki refsað fyrir ranglætið?
Hvers vegna sleppur illvirkinn
oft og iðulega? Með þessu við-
horfi er gengið út frá því, að
heimurinn, eins og við skynjum
hann, sé eini heimurinn, sem til
er. En sú hugmynd, að sálin
deyi um leið og líkaminn, er
afar ósennileg. Samkvæmt
reynslu okkar, eyðileggjast
hlutir einungis vegna þess, að
þeir eru samsettir; þeir leysast
upp í frumefni sín; þannig
eyðist t. d. líkami okkar. En
ekkert hefur komið fram í
þeirri þekkingu, er við höfum
aflað okkur um sálina, sem
bendir til þess, að sálin sé
mynduð úr mismunandi frum-
efnum, sem geti skilizt hvert
frá öðru. Ég trúi því, að það sé
eðli sálarinnar að lifa af líkams-
dauðann, nema það sé úrskurð-
ur skapara hennar, að hún skuli
tortímast. Og ég trúi því, að
sálin verði eftir dauðann að
gangast undir miklu strangari
rannsókn og gagnrýni en við
þekkjum hér í heimi; og að
dómur verði kveðinn upp yfir
henni.
Einungis vegna þess, að ég
trúi því, að maðurinn hafi sál,
trúi ég á mannréttindin. Það er
sérstök helgi tengd mannlegu
lífi; enginn kyn- eða hörunds-
litarmismunur gerir einn mann
raunverulega öðrum meiri; til-
gangur ríkisvaldsins á að vera
þjónusta við einstaklinginn,
ekki drottnun yfir honum — og
þetta stafar allt af því, að mað-
urinn er andleg vera, en ekki
dýr. Ef efnishyggjumennirnir
hafa á réttu að standa, hví
skyldu menn þá ekki vera drepn-