Úrval - 01.12.1953, Blaðsíða 71

LÆKNIRINN BAK VIÐ TJÖLDIN
69
dómafræðingur finnur stundum
frumur, sem hann getur ekki
greint með vissu. Þegar svo er,
ráðleggur hann sennilega skurð-
lækninum að loka skurðinum
og bíða nákvæmari greiningar.
Hana getur hann gert á ýmsan
hátt, t. d. getur hann ræktað hin-
ar grunsamlegu frumur í rann-
sóknarstofunni og fylgzt með
vexti þeirra. Að jafnaði taka
svona rannsóknir nokkra daga,
en þær hafa oft forðað sjúkling-
iim frá stórum uppskurði.
Önnur aðferð er að rannsaka
líkamsvökva — í þeim eru sem
sé frumur úr þeim líffærum,
sem þeir koma í snertingu við.
Þessi aðferð er ný og vænta
menn sér mikils af henni. Frá
lungnakrabba berast oft
krabbameinsfrumur út í slím-
uppgang, frá æxli í þvaggöngun-
um berast frumur út í þvagið,
f rumur úr magakrabba má finna
í vatni, sem notað hefur verið
til að skola magann, og frum-
ur úr legi má finna í útferð úr
leggöngum. Það þarf arnfrá
augu og flóknar rannsóknarað-
ferðir til að greina þessar frum-
ur, en æ fleiri sjúkdómafræðing-
ar kynna sér nú þessa grein
f rumufræðinnar. Með þessu móti
er oft hægt að finna krabbamein
svo snemma, að batahorfur
sjúklingsins batni til mikilla
muna.
Upprunalega fengust sjúk-
dómafræðingar aðallega við
rannsóknir á líkum. Þeir krufu
lík og rannsökuðu sjúka vefi úr
þeim. Nú orðið fást þeir fyrst
og fremst við rannsóknir á lif-
andi fólki, og sjúkdómafræðing-
urinn er í rauninni ómissandi
fyrir læknavísindi nútímans.
Rannsóknir á vefjum og líf-
færum geta gefið mergð mikil-
vægra upplýsinga. Kemisk grein-
ing á gallsteinum segir t. d. hvar
í líkamanum steinarnir hafa
myndast — hvort þeir hafa
myndast í gallblöðrunni eða í
lifrinni. Af því getur læknirinn
ráðið, hvernig farið skuli með
sjúklinginn.
Sundur sagað bein getur leitt
sjúkdómafræðinginn á spor æxl-
is, berkla eða annarra næmra
sjúkdóma. Jafnvel kirtlar úr
hálsi og nefkoki eru nú rann-
sakaðir vandlega. Sérstaklega
athuganaverðir vefir eru Ijós-
myndaðir í litum eða geymdir á
annan hátt, til rannsóknar síðar
meir og við kennslu læknastúd-
enta.
Hinn almenni læknir notar
einnig orðið mikið hverskonar
vefjarannsóknir. Sjaldan fram-
kvæmir hann þó þær rannsóknir
sjálfur — að jafnaði sendir hann
vefjaprufur sínar til einhverrar
rannsóknarstofu, þar sem tiltæk
er nægileg þekking, vinnuafl og
tæknilegur útbúnaður. Á þennan
hátt er sjúklingnum tryggð hin
fullkomnasta læknishjálp, sem
völ er á.
□---O