Úrval - 01.02.1956, Page 72

70
ÚRVAL
blöðum um það að fletta, að
trúin á arfgengi áunninna eigin-
leika er mjög útbreidd. Það er
einnig almenn skoðun, að sjá
megi mörg dæmi þessu til sönn-
unar. Okkur er sagt frá því, að
Evrópumenn, sem lifað hafa
í Asíu eða Afríku, hafi, eftir að
þeir komu heim, eignazt börn,
sem báru einkenni íbúa þessara
heimsálfa. Okkur er bent á fjöl-
skyldur, sem hafa til að gera
atvinnulega sérhæfileika, er
virðast þroskast frá kynslóð til
kynslóðar; sumir ganga svo
langt að fullyrða, að þess megi
sjá merki í sumum „mennta-
mannaættum“, að hendurnar
fari minnkandi með hverri kyn-
slóð.
Þar við bætist, að ríkt er í
mönnum að óska þess að reynsla
foreldranna — reynsla í víðtæk-
ustu merkingu orðsins — falli
að einhverju leyti í skaut af-
komendanna. En líffræðingur-
inn veit fullvel, að engin gild
rök er hægt að færa fram til
stuðnings þessari trú. Hingað
til hefur engin tilraun, sem gerð
hefur verið til að sanna „arf-
gengi áunninna eiginleika“ gefið
annað en algerlega neikvæðan
árangur.
Pavlov, hinn kunni rússneski
lífeðlisfræðingur, hélt einu sinni
að honum hefði með dýratil-
raunum tekizt að sýna að áunn-
ir eiginleikar geti erfzt. Með því
að hagnýta hin svonefndu skil-
orðsbundnu viðbrögð — sem
hann rannsakaði fyrstur manna
•— tókst honum að venja mýs
á að koma til að sækja sér æti
undir eins og þær heyrðu sér-
stakt hljóðmerki. Það kom í
ljós, að afkomendur þessara
músa voru örlítið fljótari að
læra þetta en foreldrar þeirra.
Með hverri kynslóð varð náms-
tíminn styttri, unz að því kom,
eftir allmargar kynslóðir, að
ekki þurfti lengur að kenna
músunum; þær komu hlaup-
andi undir eins og þær heyrðu
hljóðmerkið. Svo virtist sem
viðbrögðin, sem Pavlov hafði
vakið hjá fyrri kynslóðum, væru
orðin náttúrleg viðbrögð, arf-
gengur eiginleiki afkomend-
anna.
Ef þessar tilraunir hefðu ver-
ið óyggjandi, myndu þær vissu-
lega hafa sannað ótvírætt, að
áunnir sálrænir eiginleikar geta
erfzt. En því miður er nú orðið
ljóst — og viðurkennt af Pavlov
sjálfum — að alvarlegar misfell-
ur voru á framkvæmd tilraun-
anna, svo að ekkert var byggj-
andi á niðurstöðum þeirra. Frek-
ari tilraunir í sömu átt hafa
verið gerðar, en alltaf án ár-
angurs. Við neyðumst því til
að álykta, að með tilraunum,
að minnsta kosti, hafi aldrei
tekizt að sýna fram á að áunnir
sálrænir eiginleikar gangi að
erfðum. Og sama gildir um á-
unna líkamlega eiginleika •—-
þ. e. ef við erum ásáttir um
hvemig skilgreina beri „áunna
eiginleika", því að ég hygg að
ekkert í líffræðinni hafi valdið