Úrval - 01.10.1958, Blaðsíða 55

APINN, SBM VARÐ ABSTRAKTMÁLARI
ÚRVAL
leyti sjá á tilraunateikningunum
á 4., 5. og 6. mynd.
Á 4. mynd er einfalt blæ-
vængsmynztur teiknað af Congo
á hvíta pappírsörk. 5. mynd
sýnir, hvað gerist þegar grár
ferhymingur, um 2 sm á hvern
veg, er settur á pappírsörkina
áður en hún er fengin apanum.
Congo miðaði allt krot sitt við
þennan ferhyrning, og sama
máli gengdi um aðrar mið-
lægar myndir á pappírsörkun-
um. Þessi tilhneiging, að merkja
skýrt afmarkaðar myndir á
pappírsfletinum, braut hins veg-
ar í bága við aðrar ríkari til-
hneigingar, þegar fernhyrning-
urinn var settur utan við miðju.
Að vísu krotaði Congo dálítið
í hann, en því nær sem hann
var jaðri pappírsarkarinnar,
því meira reyndi simpansinn
að ná jafnvægi í teikninguna,
með því að gera önnur merki
nær mótstæða jaðrinum. Og á
flestum eða því nær öllum þeim
teikningum, þar sem ásetta
myndin var öðrum megin á flet-
inum, dró Congo feit strik hin-
um megin á flötinn.
Þessar fyrstu niðurstöður
hafa leitt í ljós, að simpansan-
um er gefið visst sjónnæmi, þeg-
ar um er að ræða ,,byggingu“
myndanna, og margar nýjar
spurningar vakna í því sam-
bandi Þær eru nú í athugun, en
mönnum þykir þegar fullreynt,
að Congo er gæddur sams kon-
ar skilningi á uppsetningu
mynda og mennskir málarar, þó
að hann sé ófullkomnari.
Fram að þessu hefur fremur
verið rætt um stöðu línanna á
blaðinu en línurnar sjálfar. Það
er eftirtektarvert, að þó skiln-
ingur Congos á jafnvægi mynd-
anna hafi mjög lítið breytzt svo
að segja frá upphafi, hefur
,,línugerðin“ tekið breytingum
smám saman eftir því sem
lengra hefur liðið. Á öllum fyrri
myndunum voru línurnar stutt-
ar, einfaldar og sundurslitnar.
Jafnvel lengri línurnar, sem
tóku á sig mynd blævængs-
voru mjög einfaldar, ef þær
voru skoðaðar hver í sínu lagi.
En þegar Congo eltist, fór hann
að gera tilraunir með lengri og
bugðóttari línur. Brátt fór hann
að fást við lykkjóttar og skrúfu-
lagaðar línumyndanir og síðan
enn flóknari gerðir. Nú, þegar
hann er rúmlega hálfs fjórða
árs, er hann tekinn til við nýtt
viðfangsefni: að búa til hringi.
Við þessar flóknari línumynd-
anir er blævængsgerðin auðvit-
að að mestu horfin, en þó á
hann það til að bregða henni
fyrir sig í sambandi við lárétt
þverstrik, til þess að fá út enn
margbrotnara mynztur.
Þessar breytingar í ,,línu-
gerð“ eru sérstaklega merki-
legar, þegar þær eru bornar
saman við þá þróun, sem á sér
stað hjá smábörnum, er þau
fara fyrst að krota. I flestum
tilfellum er hér um sams konar
breytingar að ræða. Börn á svip-
53