Íslenska leiðin - 01.11.2003, Qupperneq 16

Hvernig geta Samtök Atvinnu-
lífsins stuðlað að hagsæld?
m
IGústaf Adolf Skúlason
forstöðumaður hjá S.A.
Z
Með starfsemi sinni stuðla Samtök atvinnulífsins á
margvíslegan hátt að hagsæld í íslensku
samfélagi. Samtökin eru öflugur málsvari löggjafar
og atvinnustefnu sem stuðlar að góðum og
samkeppnishæfum starfsskilyrðum íslensks
atvinnulífs. Þau eru jafnframt mikilvæg
hugmyndasmiðja um aukið athafnafrelsi og
almennar framfarir, og hafa á undanförnum árum
m.a. kynnt ítarlegar skýrslur um afmörkuð efni og
lagt fram fjölda tillagna að kerfisumbótum. Þá
veita þau hátt á þriðja þúsund aðildarfyrirtækjum
sínum margvíslega sérfræðiþjónustu og gera m.a.
kjarasamninga fyrir þeirra hönd. í
kjarasamningum er samið um hlutdeild í
verðmætaaukningu, en hún verður hins vegar ekki
til við samningaborðið. Það er gríðarlega mikilvægt
að ekki sé samið um meiri hækkun launakostnaðar
en innistæða er fyrir í krafti þeirrar
verðmætaaukningar sem orðið hefur hverju sinni.
Samningar um hækkun launakostnaðar umfram
það svigrúm sem verðmætaaukningin skilgreinir
leiða einfaldlega til aukinnar verðbólgu, hærri
vaxta, hækkunar á skuldum heimila og fyrirtækja
og almenns óstöðugleika í efnahagsmálum, sem
aftur vegur að starfsumhverfi atvinnulífsins og
möguleikum þess til aukinnar verðmætasköpunar,
og þannig að aukinni hagsæld í samfélaginu öllu.
Mikii kaupmáttaraukning undanfarin ár
Undanfarin ár hefur íslenskt atvinnulíf vaxið
gríðarlega að umfangi og styrk. Hagvöxtur hefur
verið með mesta móti og sé litið til síðustu sjö ára
hefur landsframleiðslan aukist um 30 af hundraði.
Þessi aukning er mun meiri en verið hefur að
jafnaði í okkar helstu viðskiptalöndum, þar sem
landsframleiðslan jókst um 20% í OECD-ríkjum í
heild og um 17% í ESB-ríkjum á sama tímabili.
Efling atvinnulífsins hefur síðan fært landsmönnum
meiri kaupmáttaraukningu en dæmi eru um á
síðari tímum. Á þessum tíma hafa kjör þeirra, sem
minnst bera úr býtum á vinnumarkaðnum, batnað
hlutfallslega mest. Þannig hefur kaupmáttur
almennt aukist um 35% frá því í janúar 1995,
samkvæmt launavísitölu Hagstofunnar, og
kaupmáttur lægstu samningsbundinna
mánaðarlauna um 64% á sama tíma.
Þessi mikli vöxtur hefur orðið þrátt fyrir að íslenskt
atvinnulíf hafi búið við mun hærri vexti en
viðgangast i nagrannalöndum okkar og þratt fyrir
að íslenskt atvinnulíf búi við gengissveiflur sem
valdið hafa óstöðugleika í rekstri. A þessum tíma
hafa enda jafnframt átt sér stað þýðingarmiklar
umbætur á starfsskilyrðum atvinnulífsins. Má þar
nefna breytingar á skattkerfinu sem hafa fært
íslenskum fyrirtækjum samkeppnishæft
skattaumhverfi, sem verið hefur eitt af megin
áherslumálum Samtaka atvinnulífsins. Þá hafa
náðst stórir áfangar í einkavæðingu ríkisfyrirtækja,
þótt enn sé þar verk að vinna, og að mestu hefur
tekist að viðhalda stöðugleika í verðlagi. Loks
hefur aukið frjálsræði á fjármála- og
gjaldeyrismarkaði, aukin samkeppni og öflugt
þróunarstarf einstakra fyrirtækja leyst úr læðingi
þá krafta, sem drifið hafa vöxtinn áfram.
í ræðu sinni á síðasta aðalfundi Samtaka
atvinnulífsins benti Ingimundur Sigurpálsson, þá
nýkjörinn formaður samtakanna, á að góður
árangur í efnahagsstarfsemi þjóðar er fjarri því að
vera sjálfgefinn. í því efni nægði t.d. að horfa til
meginlands Evrópu, þar sem hagvöxtur hefur verið
dræmur í þrjú ár. Einnig væri okkur hollt að líta í
eigin barm og horfa áratug aftur í tímann, því árið
1993 var sjötta ár samfelldra stöðnunar- og
samdráttarára, og var verðmætasköpunin þá 1,5%
minni en sex árum áður. „Það er því mikilvægt, að
menn missi ekki sjónar á því, sem mikilvægast er
fyrir lífskjör og afkomu fólksins í landinu, en það er
að búa atvinnulífinu hagstæð og samkeppnishæf
rekstrarskilyrði, vinna að stöðugleika í efnahagslífi
og forðast umbyltingu í rekstrarumhverfi einstakra
atvinnugreina," sagði Ingimundur. Þetta eru
einmitt meðal helstu verkefna Samtaka
atvinnulífsins.
Hlutverk Samtaka atvinnulífsins
í þessari grein er spurt hvernig Samtök
atvinnulífsins geti stuðlað að hagsæld. í stuttu
máli er svarið við spurningunni svohljóðandi:
Samtök atvinnulífsins eru heildarsamtök íslenskra
atvinnurekenda sem hafa það meginmarkmið að
skapa fyrirtækjum hagstæð skilyrði til að vaxa,
þróast og bera arð. Samtökin kappkosta að veita
félögum góða þjónustu og að vera öflugur málsvari
atvinnulífsins í landinu. Verkefni SA, sem einkum
lúta að kjarasamningum og ákvörðunum
stjórnvalda, hafa bein áhrif á afkomu fyrirtækja.
SA veita aðildarfyrirtækjum sínum margvíslega
þjónustu, en þau eru hátt á þriðja þúsund talsins
og innan þeirra starfa um 50% launafólks á
almennum vinnumarkaði. Má þar nefna að
samtökin aðstoða við gerð fyrirtækja- og
ráðningarsamninga og annast samskipti við
stéttarfélög í ágreiningsmálum. Samtökin annast
bls.16