Orð og tunga - 2023, Blaðsíða 167

158 Orð og tunga
eru settar inn skýringar sem eiga sér stoð í raunverulegum dæmum.
Í fyrstu útgáfu orðabókarinnar var megináhersla lögð á upptökur
af útvarps­ og hlaðvarpsþáttum þar sem auðvelt er að nálgast slíkt
efni. Einnig voru nokkur dæmi fengin úr hversdagslegum samtölum
venjulegra Íslendinga, m.a. samtöl sem tekin voru upp innan rann­
sóknarverkefnisins Íslenskt unglingamál sem stýrt var af Helgu Hilm­
is dóttur. Leitast var við að nota dæmi frá málhöfum á öllum aldri og
víðs vegar að á landinu. Einnig var þess gætt að málhafar sem hafa
lært íslensku sem annað mál ættu sína fulltrúa í dæmasafninu. Við
vinnslu orðabókarinnar eru samtalsbrotin valin með það fyrir augum
að sýna dæmigerð munstur úr hversdagslegu máli. Þess vegna er
mikilvægt að ólíkir hópar samfélagsins leggi til efni og séu sýnilegir í
orðabókinni. Á Mynd 1 má sjá skýringar við uppflettiorðið mhm, þ.e.
lýsingar á því samhengi sem það kemur fyrir í.
Mynd 1: Skýringar uppflettiorðsins mhm.
Eins og sést á Mynd 1 er notkun mhm skipt í tvo flokka. Annars vegar
er orðið notað sem jákvætt svar við já eða nei­spurningu (a) og hins
vegar sem merki um að mælandi hafi skilið staðhæfingu viðmælanda
og að hann geti því haldið áfram að tala (b). Ekki er loku fyrir það
skotið að fleiri notkunarskýringar eigi eftir að bætast við eftir því sem
verkinu vindur fram og fleiri áhugaverð notkunardæmi finnast og
því ber ekki að líta á þessa lýsingu sem tæmandi.
Auk skýringa eru gefin upp þrjú lykilorð, þ.e. hugtök úr sam­
skiptamálfræði, sem smella má á til að fá upp lista yfir orð sem sinna
sama hlutverki: endurgjöf, haltu áfram­merki (e. continuer) og svar
við já eða nei­spurningu. Notendum er einnig bent á aðrar flettur sem
sinna svipuðu hlutverki og í þessu tilviki eru það orðin já og já sem
borið er fram á innsogi. Mynd 2 sýnir svo dæmi 1 undir sömu flettu.
tunga25.indb 158 08.06.2023 15:47:17