Gátt - 2014, Side 79

79
F r Æ Ð s L U M i Ð s t Ö Ð A t V i N N U L Í F s i N s
g á t t – á r s r i t – 2 0 1 4
Hlutverk markþjálfa er að hlusta á einstaklinginn, veita
endurgjöf og þannig að laða fram möguleika sem einstakling-
urinn hefur til athafna. Þetta krefst þess að markþjálfinn spyrji
opinna og krefjandi spurninga sem fá einstaklinginn til að
hugsa og leita leiða til athafna og breyttrar hegðunar. Kjarn-
inn í markþjálfuninni er einstaklingurinn, hans forsendur og
óskir um að þróast og vaxa í samræmi við þau gildi sem hann
aðhyllist. Því má segja að þeir þættir, sem eiga við í mark-
þjálfun og snúa að sambandi markþjálfa og marksækjanda,
geti allt eins átt við um ráðgjöf og leiðsögn fullorðinna.
e V R ó P S K T S A M S T A R F S V e R K e F N I
U M N o T K U N A Ð F e R Ð A F R Æ Ð I
M A R K þ j Á L F U N A R Í F U L L o R Ð I N S -
F R Æ Ð S L U
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins tók þátt í evrópska samstarfs-
verkefninu Coach – coach – go! um notkun aðferðafræði
markþjálfunar í fullorðinsfræðslu. Verkefnið hlaut styrk
úr Grundtvig-hluta menntaáætlunar ESB og lauk um mitt
ár 2014. Samstarfsaðilar voru frá Belgíu, Ítalíu, Svíþjóð
og Þýskalandi. Meginmarkmið samstarfsins var að kynn-
ast aðferðafræði markþjálfunar og hvernig hún getur nýst
leiðbeinendum fullorðinna námsmanna við að efla nám full-
orðinna. Markmið FA með þátttöku í verkefninu var að safna
þekkingu og reynslu sem nýtast við leiðsögn leiðbeinenda
í fullorðinsfræðslu. Var verkefnið kynnt meðal samstarfs-
aðila FA og nokkrum þeirra bauðst að taka þátt í fundum
og vinnustofum samstarfsnetsins. Þá var einnig stofnaður
lokaður hópur á Facebook fyrir samstarfsaðila FA þar sem
skipst var á fréttum og fróðleik um verkefnið. Í maí 2014
var opnuð vefsíða þar sem sagt er frá verkefninu og þeim
aðferðum sem teknar voru fyrir, slóðin er http://gudfinna.
wix.com/coach-coach-go
Á vinnustofum Grundtvig-samstarfshópsins voru teknar
fyrir nokkrar aðferðir eða nálganir sem geta nýst í vinnu með
fullorðnum, hvort sem er í markþjálfun, ráðgjöf eða í kennslu.
Hér er aðferð (e. model) skilgreind sem fyrir fram ákveðin
leið eða ferli sem hægt er að fylgja. Þó svo að til séu ýmsar
aðferðir er ekki þar með sagt að hver fundur markþjálfa og
marksækjanda þarfnist þess að sérstök aðferð sé notuð.
Aðferðirnar og vitneskja um þær geta hins vegar hjálpað til
þegar greina á hvaða markmið marksækjandinn vill setja sér.
Í verkefninu Coach – coach – go! var megináhersla lögð á
mikilvægi þess að þekkja sjálfa(n) sig og gildi sín en einnig
að skilja orsakir samskiptaörðugleika og ágreinings. Þá voru
settar upp tilraunasmiðjur þar sem þátttakendur fengu m.a.
tækifæri til að upplifa skapandi tækni geðleiks (e. psycho-
drama2) sem byggist á hlutverkaleik þar sem þátttakendur
vinna með ólík viðhorf og tilfinningar.
2 Upphafsmaður geðleiks var Jacob Levi Moreno.
Þættir í
markþjálfun
Markþjálfi
Sá/sú sem hefur samþykkt að
aðstoða/styðja marksækjandann í ferlinu
frá núverandi ástandi til þess sem sóst er
eftir. Markþjálfinn veit hvernig á að nota
ólíkar leiðir til að ná árangri.
Marksækjandi
Sá/sú sem hefur samþykkt að fá aðstoð í
ferlinu frá núverandi ástandi til þess sem
sóst er eftir.
Samkomulag
Samkomulag milli aðila verður til þegar
marksækjandi óskar eftir aðstoð/stuðningi
frá markþjálfa og markþjálfi byrjar að veita
aðstoð/stuðning. Samkomulagið getur
verið formlegt en þarf ekki að vera það.
Upphaf:
Núverandi
ástand/staða
Núverandi ástand/staða (vandamál, ónóg
frammistaða, ákvörðunartaka, hegðun,
nám o.fl.) er upphafsstaða
ferlisins/leiðarinnar að því ástandi sem
sóst er eftir.Endir:
Markmiðið/staðan
sem sóst er eftir.
Markmiðið (lausn vandans, betri
frammistaða, ákvörðun, breytt hegðun,
hæfni o.fl.) er sú staða eða
framtíðarástand sem sóst er eftir og er
endapunktur ferlisins/leiðarinnar.
Ferlið/leiðin
Ferlið/leiðin frá A) Upphafi til B) Endis. Allt
sem marksækjandinn gerir í ferlinu/á
leiðinni mun hafa áhrif á ferlið/leiðina og
því þarf að sýna sveigjanleika og gera
breytingar eftir því sem fram vindur.
Fundur - aðstæður
Aðstæður móta fundi markþjálfa og
marksækjanda . Ýmislegt getur haft áhrif á
framgang fundarins, bæði aðilar og atvik á
fundarstaðnum og utan fundar.
Aðferð - verkfæri
Aðferð er fyrir fram ákveðin leið eða ferli
sem hægt er að fylgja við markþjálfun. Þó
svo að til séu ýmsar aðferðir
markþjálfunar er ekki þar með sagt að
hver fundur markþjálfa og marksækjanda
þarfnist þess að sérstök aðferð sé notuð.
Aðferðirnar og vitneskja um þær geta hins
vegar hjálpað til þegar greina þarf hvaða
markmið marksækjandinn vill setja sér.
Markþjálfun er ferli þar sem markþjálfinn aðstoðar
marksækjandann við að ná markmiðum sínum án
þess að segja honum hvað hann eigi að gera eða
gera hlutina fyrir marksækjandann.
Þættir í markþjálfun.mmap - 6.11.2014 -
Mynd 1 – þættir í markþjálfun.