Úrval - 01.03.1965, Síða 60

58
ÚRVAL
drengskapar og manngildishugsjón,
eins og hún kemur fram i islenzk-
um fornbókmenntum. Sú hugsjón
var honum ekki aðeins leikfang til
að gæla við og hafa á hraðbergi
i viðræðum eða til að vitna í við
hátíðleg tækifæri, hún var honum
fyrirmynd til að lifa eftir.
Það sem honum fannst fegurst
og eftirbreytniverðast, varð honum
leiðarstjarna er réði stefnu hugs-
ana hans og gerða.
Konráð var fæddur 23. júlí 1885.
Hann var af mikilsvirtum bænda-
ættum. Faðir hans var af hinni
kunnu Sílalækjarætt, bræðrungur
þeirra Indriða skálds og fræði-
manns á Ytra-Fjalli og Jóhannes-
ar hreppstjóra á Syðra-Fjalli, föð-
ur Þorkels háskólarektors.
Móðir hans, Kristín Kristjáns-
dóttir, var af eyfirzkum og skag-
firzkum ættum.
Þau Kristín og Vilhjálmur áttu
tvo syni, Konráð og Jónas og var
hinn síðarnefndi nokkrum árum
yngri. Auk þess eignuðust þau eina
dóttur, sem dó i bernsku.
Konráð ólst upp á heimili for-
eldra sinna, Hafnarlæk i Aðaldal,
fram um tvítugs aldur. Naut ekki
annars bernskunáms en slitróttrar
heimakennslu. Mun móðir hans,
sem var heilsuveil, hafa annazt þá
kennslu að nokkru, enda greind
kona og all vel menntuð, hafði ver-
ið á hússtjórnarskólanum á Lauga-
landi í Eyjafirði. En drýgstan þátt
mun afi hans, Kristján Steinsson,
hafa átt í fræðslu og mótun hans
í bernsku. Oft minntist hann þessa
afa síns og ætíð með þakklæti og
virðingu.
En mest allra manna, auk for-
eldra sinna, dáði hann afa sinn,
Jónas Guðmundsson á Sílalæk, föð-
ur Vilhjálms, fyrir drengskap hans
og hjálpsemi, er hann kunni marg-
ar sögur af, sem fest höfðu rætur
i barnssálinni.
Sílalækur lá i þjóðbraut á vetr-
um, og áttu þar leið um miklar lest-
ir manna með hesta og sleðe, er
sóttu nauðsynjar í kaupstað. Áðu
margir á Sílalæk eða gistu og þurftu
þá oft að fá bæði mat og hey. Hvort-
tveggja let Jónas bóndi þeim falt
gegn vægu gjaldi eða ókeypis, ef
fátækir áttu í hlut.
Ljós lét hann loga um nætur í
glugga er vissi mót allri alfaraleið,
svo þeir ættu auðvelt með að finna
bæinn, er vera kynnu á ferð í
myrkri, sem oft gat borið við.
Konráð lærði snemma lestur, var
bókhneigður og hafði bókaval meira
en almennt var á þeim tíma. For-
eldrar hans voru bæði lestrar-
hneigð, og móðir hans reyndi eftir
mætti að afla sér bóka til afþrey-
ingar i heilsuleysi sínu.
Um tvitugsaldur fór Konráð í
gagnfræðaskólann á Akureyri og
útskrifaðist þaðan eftir tvö ár með
ágætri einkunn.
Litlu síðar gekk hann á kenn-
aranámskeið í Reykjavík og gerð-
ist kennári i heimasveit sinni.
Stundaði hann þar barna- og ungl-
ingakennslu í sex ár, jafnframt því
sem hann hóf búskap á % Hafra-
lækjar á móti föður sínum.
Um sömu mundir kvæntist hann
heitkonu sinni, Þórhöllu Jónsdótt-
ur frá Brekknakoti í Reykjahverfi,
glæsilegri konu og mikilhæfri af