Úrval - 01.03.1965, Page 78

76
ÚRVAL
námunni, fékk 100 dollara verðlaun-
in, 'þvi að hún reyndist snjallari í
ágizkun sinni en hinir færustu sér-
fræðingar. Og 700 fermílna svæði
umhverfis námuopið var opinber-
lega skýrt Pottöskuþorp (Potash-
ville), en á svæði þessu voru 12
smábæir. Og allir íbúar svæðisins
fundu til stolts vegna þessa sig-
urs. Allir báru lítil hvít og rauð
merki, sem á stóð: „Okkur tókst
það!“
Og Saskatchewanfylki varS aldrei
hið sama eftir þetta. Hingað til
hafði atvinnulíf fylkisins takmark-
azt við nautakjöt og hveitifram-
leiðslu, og iðnaður var þar enn á
frumstigi. En nú var risinn þarna
stóriðnaður allt í einu, sem myndi
gefa af sér hálfa aðra milljón doll-
ara á ári í leyfisgjöld og skatta eina
saman. Og sigur námufélagsins
kynnti undir vonum annarra námu-
félaga, cr áður höfðu gefið upp
alla von. Nú eru 3 önnur félög aft-
ur tekin til að glíma að nýju við
hindranir, er staðið liafa i vegi fyrir
því, að þau gætu nýtt náttúruauð-
æfi þar í fylkinu. Og hvað ofan-
greinda námu snertir, þú munu
þessar 100 billjón dollara pott-
öskubirgðir er liggja þarna í jörðu,
leggja Kanada til 17 milljónir doll-
ara á ári til þess að draga úr óhag-
stæðum viðskiptajöfnuöi ríkisins
við önnur lönd. Þar að auki mun
þetta skapa járnbrautarfélögunum
10 milljón dollara aukatekjur ár-
lega, og hafa þau sannarlega þörf
fyrir þær.
En hvergi hafa hin rafmögnuðu
áhrif pottöskufundarins orðið eins
stórkostleg sem í sjálfu lifi íbúa
þessa héraðs, er áður einkenndist
af sofandahætti. Skyndilega skapað-
ist viðbótarvinna fyrir 400 manns
í Esterhazy, og fyrir störf þau voru
greiddir 2.400.000 dollarar í vinnu-
laun árlega. í þorpinu bjuggu 750
mann, þegar hafizt var handa um
gröft ganganna, en brátt hafði í-
búatalan þrefaldazt. Unga fólkið í
þorpinu hafði áður fyrr neyðzt til
þess að halda til annarra bæja og
borga í vinnuleit, en nú var ekki
lengur ástæða fyrir það að gera
slíkt.
Dag einn í fyrrasumar fór ég
niður í námuna í lyftunni með
Alec Scott. Við þutum niður á við
með 22 mílna hraða á klukkustund,
svo að maður fann ónotalegan fiðr-
ing hríslast um magann. (Pottask-
an er send upp með tvöföldum
þessum hraða). Við þutum fram hjá
járnhringjunum, sem lialda álcitnu
vatni Blairmorejarðlagsins í liæfi-
legri fjarlægð. Þegar við komum
niður í námuna, vörpuðu liöfuð-
lampar okkar mjóum geislum yfir
löngu námugöngin, er aldrei virð-
ast ætla að taka enda. Þau eru 22
fet á breidd og höggvin i gegnum
hið glæra, kristalskennda jarðefni,
er býr yfir furðulegri fegurð. Við
hlið okkar heyrðist skruðningur-
inn í færibandi, sem flutti pottösk-
una að lyftuopinu. Sifellt verður
að bæta við þessi færibönd, eftir
þvi sem göngin teygja sig lengra og
lengra inn í jarðlögin. Göng þau,
sem við fórum eftir, voru þegar 2
mílur á lengd.
Við sníktum okkur far með di-
eselvagni á hjólbörðum alla leið að
yzta enda ganganna. Þar horfði ég