Úrval - 01.03.1965, Blaðsíða 83

MAÐUfí ALDAIUNNAfí
81
inu nr. 10 við Downingstræti sat
Winston Churchill og skipaði hugs-
unum sínum í skipulegar fyikingar.
Þetta var að kvöldi sunnudagsins
2. júní árið 1940. Fyrir einum fimm
dögum hafði 250.000 brezkum liðs-
mönnum, eða um 65 hundraðshlut-
um af öllum brezka hernum í Frakk-
landi, verið bjargað frá dauða og
handtöku í Dunkirk. Að tveim dög-
um liðnum yrði liann að gefa þjóð
sinni skýrslu um Dunkirkmálið. í
hinum enda skrifstofunnar beið
einkaritari hans, Mary Shearburn,
við ritvél sína. Það hefði ekki kom-
ið til inála, að hún sæti nær, þann-
ig að hún heyrði fyllilega vel til
hans. Gamli maðurinn vildi hafa
nægilegt svigrúm til þess að skálma
fram og aftur um gólfið.
Churchill var mjög liugsi, er hann
hóf máls: „Vér verðum að gæta
þess vel að skoða ekki undankom-
una sem sigur . .. .“ Fingur ungfrú
Shearburns flugu hratt yfir letur-
borðið. Hún vélritaði hverja setn-
ingum með þreföldu linubili sam-
kvæmt ósk forsætisráðherrans.
Churcliill gekk um gólk, á meðan
hann las fyrir, frá arninum að
frönsku gluggunum með flauels-
tjöldunum og svo aftur að arninum.
Stundum sagði hann stuttaralega:
„Fáið mér.“ og þreif blaðið úr rit-
vélinni til þess að lesa yfir ein-
hverja setningu sina.
Nú var komið fram yfir miðnætti.
Það var farið að kólna í herberg-
inu. Ungfrú Shearburn var þreytt,
og rödd Churchills var orðin afl-
lítil. Hann horfði í gaupnir sér
og barðist við að halda aftur af
tárunum. Ungfrú Shearburn þótti
vænt um hann, og hún skynjaði þær
áköfu tilfinningar, sem bærðust nú
með honuin, en samt bölvaði hún
tautinu í honum í hljóði.
En nú varð rödd hans gagntekin
af ekka: „Vér munum hvorki hika
né bregðast. Vér munum halda á-
fram ullt til enda. Vér munum berj-
ast í Frakklandi, vér muniim berj-
ast á innhöfum og á úthöfunum
.... vér munum verja eyjuna okkar,
hversu dýru verði sem það verður
keypt. Vér munum berjast á strönd-
unum, vér munum berjast á land-
göngusvœðunum, vér munum berj-
ast á ökrunum og á strœtunum, vér
munum berjast í fjöllunum...."
Nú varð rödd hans þrungin
dapurleikablæ, er honum varð hugs-
að til þjóðar sinnar, er var í nauð-
um stödd, og hann gat ekki haldið
áfram. Það leið rúm mínúta. Og
svo kom næsta setningin, og það
var næstum sem hann hrópaði
hana: „Vér munum ALDfíEI gefast
upp.“
Það var sem alger umskipti hefðu
orðið innra með honum. „Öll sorg-
in, er bjó í rödd hans hafði þurrk-
azt út,“ segir Mary Shearburn með
undrunarhreim í rödd sinni, er hún
lýsir atburði þessum. Churchill
hafði þrammað af stað á nýjan leik.
„Jafnvel þótt eyja þessi eða stór
hluti hennar yrði undirokuð og
sylti heilu hungri, en slíkt hvarflar
alls ekki að mér, þá mundi heims-
veldi okkar handan úthafanna. . . .
halda baráttunni áfram. ...“
Og Churchill þrammaði fram og
al'tur, sífellt hraðar. Rödd hans var
sem trumbusláttur, þrungin öruggri