Úrval - 01.09.1973, Blaðsíða 122

120
ÚRVAL
samdeilanlegur. Þetta leiðir til
þess, að fjarlægð Jarðar frá Mars
er óhemju breytingum undirorpin,
allt frá 60 upp í 380 milljónir km,
enda er þá sólin á milli.
Allt, sem hreyfist í geimnum,
gengur umhverfis miðlægan þyngd-
araflspunkt eftir svonefndu keilu-
sniði, sem getur verið sporaskja,
fleygbogi, o. s. frv., eftir því, hve
hraðinn er mikill. Eftir slíkri braut
verður geimskip að fljúga til Mars
og heim aftur. Fjöldi hugsanlegra
brauta er mikill, og valið hlýtur að
byggjast á því, á hvað er lögð mest
áherzla. Unnt er að velja brautir,
sem tryggja hvort heldur, stytztan
flugtíma, minnsta eldsneytisneyzlu
eða gera brottför mögulega á ein-
hverjum ákveðnum tíma, og svo
framvegis.
Við útreikning á brautum er
reynt að gera flugtaksþyngd sem
allra minnsta. Fyrir flug til Mars
næst þetta með því að nota svo-
nefndar Chomansbrautir, en það
þýðir, að flugtak er ekki fram-
kvæmanlegt nema nokkra daga á
tveggja til tveggja og hálfs árs
fresti. Flugið tekur 259 sólarhringa
og heimförin annað eins. f 450 sól-
arhringa verður áhöfnin að bíða á
Mars eftir því að það ástand skap-
ist í himinhvolfinu, að unnt sé að
halda heimleiðis eftir sömu braut-
um. Þetta þýðir, að við lágmarks-
flugtaksþyngd tekur allur leiðang-
urinn 968 sólarhringa.
Við vissar aðstæður er stundum
mögulegt að stytta farartímann og
halda um leið þeim brautum, sem
kosta minnsta orku. 1981 gefst
slíkt tækifæri. Yrði þá haldið frá
Jörð 28. des. Eftir 220 daga, eða 4.
ágúst 1982, mundi geimskipið kom-
ast á hringbraut um Mars eftir að
hafa dregið úr hraða sínum með
heimlun. í tuttugu daga getur á-
höfnin svifið niður á reikistjörnuna
í sérstöku lendingarhylki og snúið
aftur til geimfarsins, sem er á braut
umhverfis plánetuna, að rannsókn-
um lokið. Hinn 24. ágúst eru svo
langflugshreyflar geimfarsins ræst-
ir á ný og stefna tekin til Jarðar,
og heim verður komið 29. marz
1983 eftir 456 daga úthald.
Þótt þessi möguleiki stytti veru-
lega leiðangurstímann, þá er hann
samt æði langur. Af þessu spretta
mörg vandamál, sem lausn hefur
ekki fundizt á enn. Fyrst og fremst
er um lífsskilyrði áhafnar að ræða.
Hafa yrði með í ferðinni gífurlegt
magn af matvælum, vatni og súr-
efni, og forða þeim frá skemmdum
í hálft annað ár. Vísindamenn at-
huga nú möguleikana á því að
skapa um borð svokallaðan vist-
fræðilegan hring, þar sem allur úr-
gangur frá líffærastarfsemi manns-
ins yrði á ný gerður nýtilegur með
sérstökum þar til gerðum útbúnaði.
Ennfremur yrði að finna upp nýj-
ar gerðir af stjórntækjum og sjálf-
virkum eða fjarstýrðum vélum. Enn
hafa menn ekki fundið tækjakerfi,
sem gæti starfað snurðulaust í svo
langan tíma. Annað hvort yrði því
að hafa miklu traustari útbúnað, en
nú þekkist, eða að hafa um borð
viðgerðarverkstæði og sérhæfða við
gerðarmenn.
Auk þess þyrfti ný sjálfvirkni-
kerfi og stjórnkerfi, sjálfvirkt eftir-
lit með vélum og tækjum um borð