Úrval - 01.09.1976, Qupperneq 10

8
URVAL
30 árum og færðist sxfellt lengra
suður á bóginn yfir sífellt breiðara
svæði, sem náði sífellt lengra bæði til
austurs og vesturs. Otreikningar hans
sýna, að hópurinn hefur færst allt að
34 km suður á bóginn á ári hverju. Ef
aðeins einn af hverjum fjögur hundr-
uð var virkur veiðimaður og drap
aðeins eitt stórt dýr á viku, hefði
flokknum tekist að drepa mikinn
hluta hjarðanna, sem á vegi þeirra
urðu. Á þann hátt hefðu öll stór dýr á
hverju svæði verið stráfelld innan
áratugs. Á 293 árum hefði þessi 100
manna hópur verið orðinn að
288.000 manna hópi og þá hefðu
sumir af þeim hópi verið komnir alla
leið suður í Mexíkó. Og á leið sinni
þangað hefðu þessir veiðimenn verið
búnir að drepa hvorki meira né
minna en 93 milljónir stórra dýra.
Um þetta segir Martin svo: ,,Ég álít,
að það hafi verið maðurinn, sem hafi
með veiðum sínum og drápi átt
mestan þátt í að útrýma stóru
dýrunum.”
C. Bertrand Schultz, steingerv-
ingafræðingur við Nebraskaháskóla
og helsti sérfræðingur í hinum fornu,
útdauðu dýrategundum þess fylkis,
samþykkir ekki þær ályktanir, sem
Martin dregur af þessum tölvuút-
reikningum sínum. Hann segir: ,,Að
mínu áliti voru aðalástæðurnar fyrir
því, að þessi stóru spendýr dóu
skyndilega út, veðurfarslegs eðlis.
Þau féllu í valinn fyrir veðursfars-
breytingum á síðari hluta ísaldar,
fyrir 120.000 til 12.000 ámm. Á
þeim tíma lækkaði hitinn stundum á
þessu svæði frá 37 °C hita niður í
38 °C frost. Þessar hitabreytingar
höfðu slík áhrif á bithaga og
jurtagróður, að heilar hjarðir dýra
dóu úr kulda og hungri. Öðm hverju
urðu langvarandi þurrkar á þessu
svæði, meðan álsöld stóð, og olli það
enn frekari breytingum á umhverf-
inu. Innrás vísunda frá Asíu hlýtur
einnig að hafa stofnað tilveru
mammútanna, hestanna og úlfald-
anna í hættu, en vísundarnir kepptu
við þá um þeitina. I þessari baráttu
fyrir lífinu var það aðeins vísundur-
inn sem gat lagað sig að umhverf-
isbreytingunum. ”
James J. Hester, prófessor við
Coloradofylkisháskólann, hefur kom-
ið fram með kenningu, sem styðst
bæði við kenningu Martins og kenn-
ingu Schulstz. Hann heldur því
fram, að fmmmaðurinn hafi ekki
getað útrýmt svo mörgum risadýmm,
áður en ýmsar náttúrlegar orsakir, svo
sem sjúkdómar, ásókn dýraæta, sam-
keppni um bithaga og veðurfars-
breytingar, hefðu þegar verið búnar
að veikja viðnámsþrótt þessara dýra.
Hann heldur því fram, að þegar svo
hafi verið komið, hafi veiðar veiði-
mannanna, sem bættust við ofan-
greindar plágur, getað orðið til þess
að flýta fyrir því, að þessi dýr
þurrkuðust svo snögglega út sem
raun ber vitni um.
Við vitum það með vísu, að jafnvel
enn þann dag í dag deyja dýr út hér á
jörðu og það í ógnvekjandi mæli. Frá