Úrval - 01.09.1976, Blaðsíða 128

126
URVAL
á.” Ég hafði aldrei hugsað mér söfn
einmitt í því ljósi, en ég skildi undir
eins hvað hann var að fara. Þögul
samkenndin, sem skapast af því að
horfa á listaverk eða leikrit, eða að
hlusta á góða tónlist, getur þjappað
fólki mjög vel saman.
„Tilfinningarnar báru mig ofur-
liði,” segjum við stundum þegar við
ráðum ekki við þörf okkar til að sýna
hlýju eða hugrekki. Þetta er eins og
afsökun. Samt vella tilfinningarnar
upp frá innsta hjartans gmnni, úr
djúpum skapgerðar okkar, mótaðar
af ævilangri reynslu og láta okkur í té
næstum sjálfvirkt sjálfsvarnarkerfi.
Vera má, að þær dugi skammt á
verðbréfamarkaðnum eða við að gera
skattskýrsluna. En, eins og Sigmund
Freud sagði einhvern tíma, í öllu því
sem verulegu máli skiptir er best að
láta tilfinningarnar ráða. Hvernig
ætti maður annars að velja sér maka,
ákveða hverjum maður vill treysta
sem vini og félaga, eða bregðast við
þegar allt í einu er um líf og dauða að
tefla?
Fyrir meira en öld skrifaði John
Ruskin: ,,Hinn afgerandi munur á
einum manni og öðmm er að annar
hefur meiri tilfinningar en hinn.”
þessi orð verða alltaf sönn. Ég heyrði
einu sinn sópransöngkonuna Rose
Bampton hjá Metropolitan ópemnni
ræða um tvær söngkonur, sem vom
að æfa fyrir tónleika. Hún benti á
aðra þeirra og sagði: „Raddsvið
hennar er ekkert sérstakt, en tilfinn-
ingasvið hennar er stórkostlegt. Hún
gefur áheyrendunum miklu meira en
hin.” Tilfinningarnar veita okkur
innsýn í okkur sjálf, vekur sköpunar-
getu okkar og dýpkar og auðgar
samskipti okkar við aðra.
Hvers vegna afneitum við þá svona
oft tilfinningum okkar? Hvers vegna
sveipum við um okkur hjúpi og
drögum okkur inn í skel, sköpum
dautt og viðbragðalaust tilfinninga-
leysi? ,,Það er ný teguqd af
sjálfsvörn,” sagði umsjónarmaður
einn í skóla við mig. „Ætlunin er að
láta aldrei hleypa sér í uppnám,
koma sér á óvart eða snerta sig djúpt
— eða að minnsta kosti láta það ekki
sjást.”
Tilfinningar tengja okkur- hvert
öðm, og því fylgir jafnan nokkur
áhætta. Tilfinningar koma okkur til
að taka afstöðu, segja óþægilegan
sannleika og mynda persónulega
skoðun. ,,Að vera nógu svalur” þýðir
á hinn bóginn að sigla með þar til
sjóir gerast krappir, en snúa sér þá
tilfinningalaust að einhverju öðm —
nýjum maka, öðm starfi, öðmm
málstað. Það getur hlíft okkur við
margháttuðum höfuðverk, sjálfs-
rannsókn og baráttu. En þegar maður
kippir tilfinningum til baka úr
hjónabandi, vináttu og starfi — hvað
er þá eftir?
Það er hægt að deila peningum,
mat og kynlífi með öðmm án þess að
viðkomandi þekkist í rauninni hið
minnsta. En eina leiðin til að vera
öðmm eitthvað er að deila með þeim
tilfinningum þeirra.
★